അന്താരാഷ്ട്ര ക്രിമിനൽ നീതിയും ശിക്ഷാനടപടിയ്‌ക്കെതിരായ പോരാട്ടവും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിന്റെ പ്രാധാന്യത്തെ ഉയർത്തിക്കാട്ടുന്ന വാർഷിക ആചരണമാണ് “അന്താരാഷ്ട്ര നീതിയുടെ ലോക ദിനം”. എല്ലാ വർഷവും ജൂലൈ 17 നാണ് ഇത് ആഘോഷിക്കുന്നത്. മനുഷ്യരാശിക്കെതിരായ കുറ്റകൃത്യങ്ങൾ, യുദ്ധക്കുറ്റങ്ങൾ, വംശഹത്യ, അന്താരാഷ്ട്ര നിയമത്തിന്റെ മറ്റ് ഗുരുതരമായ ലംഘനങ്ങൾ എന്നിവ തടയുന്നതിലും അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്നതിലും അന്താരാഷ്ട്ര നീതിയുടെ പ്രാധാന്യത്തെക്കുറിച്ച് അവബോധം വളർത്തുന്നതിനുള്ള അവസരമായി ഈ ദിനം വർത്തിക്കുന്നു.
ഈ ആചരണത്തിനുള്ള തീയതിയായി ജൂലൈ 17 തിരഞ്ഞെടുത്തത് പ്രധാനമാണ്. 1998 ജൂലൈ 17 ന്, അന്താരാഷ്ട്ര ക്രിമിനൽ കോടതിയുടെ (ഐസിസി) റോം ചട്ടം അംഗീകരിക്കാൻ അന്താരാഷ്ട്ര സമൂഹം ഒന്നിച്ചു. ഏറ്റവും ഗുരുതരമായ അന്താരാഷ്ട്ര കുറ്റകൃത്യങ്ങൾക്ക് ഉത്തരവാദികളായ വ്യക്തികളെ പ്രോസിക്യൂട്ട് ചെയ്യുന്നതിനുള്ള ഒരു സ്ഥിരം സ്ഥാപനമായി ഐസിസി സ്ഥാപിച്ച ഒരു സുപ്രധാന അന്താരാഷ്ട്ര ഉടമ്പടിയാണ് റോം ചട്ടം (Rome Statute). ഈ തീയതിയിൽ അന്താരാഷ്ട്ര നീതിയുടെ ലോക ദിനം ആഘോഷിക്കുന്നതിലൂടെ, ഈ നിർണായക ഉടമ്പടി അംഗീകരിച്ചതിനെ അത് അനുസ്മരിക്കുകയും അതിന്റെ തത്വങ്ങളും ലക്ഷ്യങ്ങളും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
അന്താരാഷ്ട്ര നീതിന്യായ ദിനം, അന്താരാഷ്ട്ര കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെ ഉത്തരവാദിത്തത്തിന്റെ ആവശ്യകതയെക്കുറിച്ച് സർക്കാരുകൾ, സംഘടനകൾ, വ്യക്തികൾ എന്നിവയിൽ അവബോധം വളർത്താൻ ലക്ഷ്യമിടുന്നു. റോം ചട്ടം അംഗീകരിക്കാനും നടപ്പിലാക്കാനും ഐസിസിയുമായും മറ്റ് അന്താരാഷ്ട്ര ക്രിമിനൽ ട്രിബ്യൂണലുകളുമായും സജീവമായി സഹകരിക്കാനും ഇത് രാജ്യങ്ങളെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നു. ഈ ദിനം ഇരകളുടെ അവകാശങ്ങൾ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും ഗുരുതരമായ മനുഷ്യാവകാശ ലംഘനങ്ങൾ അനുഭവിക്കുന്നവർക്ക് നീതിയും നഷ്ടപരിഹാരവും നൽകാനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ പിന്തുണയ്ക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
ഈ ദിവസം, അന്താരാഷ്ട്ര നീതിയെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനായി ലോകമെമ്പാടും വിവിധ പരിപാടികളും പ്രവർത്തനങ്ങളും നടക്കുന്നു. കോൺഫറൻസുകൾ, സെമിനാറുകൾ, പാനൽ ചർച്ചകൾ, എക്സിബിഷനുകൾ, ഫിലിം പ്രദർശനങ്ങൾ, മറ്റ് വിദ്യാഭ്യാസ സംരംഭങ്ങൾ എന്നിവ ഇതിൽ ഉൾപ്പെട്ടേക്കാം. സർക്കാരുകൾ, സർക്കാരിതര സംഘടനകൾ, മനുഷ്യാവകാശ പ്രവർത്തകർ, നിയമ വിദഗ്ധർ, വ്യക്തികൾ എന്നിവർ സംഭാഷണം വളർത്തുന്നതിനും അനുഭവങ്ങൾ പങ്കുവയ്ക്കുന്നതിനും അന്താരാഷ്ട്ര നീതിയുടെ പ്രാധാന്യത്തിനായി വാദിക്കുന്നതിനുമായി ഈ പരിപാടികളിൽ പങ്കെടുക്കുന്നു.
ഗുരുതരമായ അന്താരാഷ്ട്ര കുറ്റകൃത്യങ്ങൾ തടയുന്നതിനും ശിക്ഷിക്കുന്നതിനുമുള്ള ഉത്തരവാദിത്തത്തെക്കുറിച്ച് അന്താരാഷ്ട്ര സമൂഹത്തെ ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നതിൽ അന്താരാഷ്ട്ര നീതി ദിനം ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. റോം ചട്ടം അംഗീകരിച്ചതിനെ അനുസ്മരിച്ചുകൊണ്ട്, ശിക്ഷാവിധിക്കെതിരെ ആഗോള നിയമ ചട്ടക്കൂട് ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനും ഇരകൾക്ക് നീതി ഉറപ്പാക്കുന്നതിനുമുള്ള നിരന്തരമായ ശ്രമങ്ങളെ അത് പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നു. മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾ ഉയർത്തിപ്പിടിക്കുന്നതിനും സമാധാനം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനും കൂടുതൽ നീതിയുക്തമായ ലോകം കെട്ടിപ്പടുക്കുന്നതിനുമുള്ള പങ്കിട്ട പ്രതിബദ്ധതയുടെ ഓർമ്മപ്പെടുത്തലാണ് ഈ ആചരണം.
