• ഭൂട്ടോ, സർദാരി, ഷിറാസി, മിർസ, ഷാ കുടുംബങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള നിരവധി സ്ഥാനാർത്ഥികൾ സിന്ധിൽ വരാനിരിക്കുന്ന തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ മത്സരിക്കുന്നുണ്ട്.
• രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടികളിലും രാജ്യങ്ങളിലും ജനാധിപത്യ സംസ്‌കാരത്തിൻ്റെ അഭാവം മൂലമാണ് പാക്കിസ്താനിലെയും സിന്ധിലെയും രാജവംശ കുടുംബങ്ങൾ അഭിവൃദ്ധി പ്രാപിക്കുന്നതെന്ന് വിശകലന വിദഗ്ധർ പറയുന്നു.
കറാച്ചി: ദശലക്ഷക്കണക്കിന് വോട്ടർമാർക്കായി ആയിരക്കണക്കിന് പോളിംഗ് ബൂത്തുകൾ തുറക്കാൻ ദിവസങ്ങൾ മാത്രം ശേഷിക്കെ, പാക്കിസ്താനിലെ തെക്കൻ സിന്ധ് പ്രവിശ്യയിൽ രാജവംശ രാഷ്ട്രീയം ഒരു “യാഥാർത്ഥ്യമാണ്” എന്ന് വിശകലന വിദഗ്ധർ പറയുന്നു, പ്രത്യേകിച്ച് രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടികൾക്കുള്ളിൽ പോലും ജനാധിപത്യ ആചാരങ്ങൾ ഇല്ലാത്ത രാജ്യത്ത്.
പാക്കിസ്താനിൽ, രാഷ്ട്രീയ അധികാരവും സ്വാധീനവും പലപ്പോഴും പല തലമുറകളിലായി പ്രത്യേക കുടുംബങ്ങളുടെ കൈകളിലാണ് കേന്ദ്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നത്. വർഷങ്ങളായി മാറിമാറി വരുന്ന സർക്കാരുകൾ തിരഞ്ഞെടുത്ത ഏതാനും കുടുംബങ്ങളിലെ അംഗങ്ങൾ അധികാരമോ സ്വാധീനമോ ഉള്ള സ്ഥാനങ്ങൾ വഹിക്കുന്നു.
മൂന്ന് തവണ പ്രധാനമന്ത്രിയായിരുന്ന നവാസ് ഷെരീഫിൻ്റെ ഷരീഫ് വംശം, പഞ്ചാബിൽ നിന്നുള്ള ഒരു സമ്പന്ന വ്യവസായ കുടുംബം, പതിറ്റാണ്ടുകളായി തെക്കൻ സിന്ധ് പ്രവിശ്യ ഭരിച്ചിരുന്ന ഫ്യൂഡൽ പ്രഭുക്കന്മാരുടെ ഭൂട്ടോ രാജവംശം എന്നിവയുൾപ്പെടെ സുസ്ഥിരമായ കുടുംബങ്ങളാണ് പാക്കിസ്താൻ്റെ രാഷ്ട്രീയ ഭൂപ്രകൃതി ദീർഘകാലം ആധിപത്യം പുലർത്തുന്നത്. രാജ്യത്തിന് രണ്ട് പ്രധാനമന്ത്രിമാരെ നൽകി, അവരുടെ പിൻഗാമികളായ ബിലാവൽ ഭൂട്ടോ-സർദാരി ഇപ്പോൾ പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ ഓഫീസിലേക്ക് കണ്ണും നട്ടിരിക്കുകയാണ്.
2008 മുതൽ സിന്ധിൽ തുടർച്ചയായി മൂന്ന് തവണ അധികാരത്തിൽ വന്ന പ്രധാന രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടിയായ പാക്കിസ്താൻ പീപ്പിൾസ് പാർട്ടി (പിപിപി) വരാനിരിക്കുന്ന ദേശീയ, പ്രവിശ്യാ അസംബ്ലി തിരഞ്ഞെടുപ്പുകളിലേക്ക് 191 സ്ഥാനാർത്ഥികളെ നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. സിന്ധിലെ 12 പ്രമുഖ രാഷ്ട്രീയ കുടുംബങ്ങളിൽ നിന്നുള്ളവരാണ് സ്ഥാനാർത്ഥികളിൽ വലിയൊരു വിഭാഗം.
ദക്ഷിണേഷ്യയുടെ ഭൂരിഭാഗത്തിനും രാജവംശ രാഷ്ട്രീയം ശരിയാണെന്ന് താന്‍ കരുതുന്നതായി പത്രപ്രവർത്തകനും രാഷ്ട്രീയ നിരീക്ഷകനുമായ ഷാസെബ് ജിലാനി മാധ്യമങ്ങള്‍ക്ക് നല്‍കിയ അഭിമുഖത്തില്‍ പറഞ്ഞു. പാക്കിസ്താനിലും ഇത് ശരിയാണ്. സിന്ധിൽ ഇത് കൂടുതൽ ശരിയാണെന്ന് തോന്നുന്നു. കാരണം, കഴിഞ്ഞ 15 വർഷമായി പ്രവിശ്യ ഭരിക്കുന്നത് ഒരു പാർട്ടിയാണ്, അദ്ദേഹം കൂട്ടിച്ചേര്‍ത്തു.
മുൻ പാക്കിസ്താന്‍ പ്രസിഡൻ്റും പിപിപി കോ-ചെയർമാനുമായ ആസിഫ് അലി സർദാരിയെ ഷഹീദ് ബേനസിറാബാദിലെ സിന്ധിലെ NA-207 മണ്ഡലത്തിൽ നിന്ന് പാർട്ടി സ്ഥാനാർത്ഥിയായി നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ മകനും പിപിപി ചെയർമാനുമായ ഭൂട്ടോ-സർദാരി, ലാർക്കാനയിലെ NA-194 സീറ്റിൽ നിന്നും കമ്പാർ-ഷഹ്ദാദ്‌കോട്ടിലെ NA-196 സീറ്റിൽ നിന്നുമാണ് തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ മത്സരിക്കുന്നത്.
ഷഹീദ് ബേനസിറാബാദിലെ പ്രവിശ്യാ അസംബ്ലി മണ്ഡലമായ PS-36 ലേക്ക് PPP യുടെ പ്ലാറ്റ്‌ഫോമിൽ നിന്ന് മത്സരിക്കാൻ സർദാരിയുടെ സഹോദരി ഡോ. അസ്ര ഫസൽ പെഹ്‌ചുഹോ നാമനിർദ്ദേശം ചെയ്യപ്പെട്ടു. മുൻ പ്രസിഡൻ്റിൻ്റെ മറ്റൊരു സഹോദരി ഫാരിയാൽ തൽപൂരും ലാർകാനയിലെ പിഎസ്-10 മണ്ഡലത്തിൽ നിന്നാണ് മത്സരിക്കുന്നത്.
അതേസമയം, പാക്കിസ്താന്‍ ദേശീയ അസംബ്ലിയിലെ മുൻ പ്രതിപക്ഷ നേതാവായ ഷാ, സുക്കൂറിലെ NA-201 ൽ നിന്ന് മത്സരിക്കുന്നു, അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ മകൻ സയ്യിദ് ഫാറൂഖ് ഷാ പ്രവിശ്യാ മണ്ഡലമായ PS-24 ലേക്ക് മത്സരിക്കുന്നു.
ഷായുടെ മരുമകൻ സയ്യിദ് ഒവൈസ് ഷാ സിന്ധിലെ സുക്കൂർ ജില്ലയിൽ പിഎസ്-23-ൽ നിന്ന് തെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ മത്സരിക്കുന്നു.
രാഷ്ട്രീയത്തിൽ യുവാക്കളെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിൽ സർദാരി അറിയപ്പെടുന്നുവെന്നും എന്നാൽ “പരമ്പര”യിൽ വിശ്വസിക്കുന്ന അതേ കുടുംബത്തിൽ നിന്നുള്ളയാളാണെന്നും ജിലാനി പറഞ്ഞു.
“അദ്ദേഹം തുടർച്ചയിലും വിശ്വസിക്കുന്നു. അവരുടെ [രാജവംശ കുടുംബങ്ങളിലെ സ്ഥാനാർത്ഥികളുടെ] താൽപ്പര്യങ്ങൾ പാർട്ടിയുമായി വളരെ ആഴത്തിൽ ഇഴചേർന്നിരിക്കുന്നുവെന്നും അവർ വിട്ടുപോകില്ലെന്നും അദ്ദേഹം വിശ്വസിക്കുന്നു,” ജിലാനി പറഞ്ഞു.
പിപിപിയുടെ മുതിർന്ന നേതാവ് താജ് ഹൈദർ, ഒരേ കുടുംബങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള സ്ഥാനാർത്ഥികളെ പാർട്ടി തിരഞ്ഞെടുത്തതിനെ ന്യായീകരിച്ചു. ഈ സ്ഥാനാർത്ഥികൾ ജനപിന്തുണ ആസ്വദിക്കുക മാത്രമല്ല, ദുഷ്‌കരമായ സമയങ്ങളിൽ പാർട്ടിയ്‌ക്കൊപ്പം നിന്നതായും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. “അവർക്ക് ജയിക്കാനാകും, കൂടെ ആളുകളുള്ളയാൾക്ക് പാർട്ടി ടിക്കറ്റ് ലഭിക്കും,” ഹൈദർ പറഞ്ഞു.
രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടികൾക്കുള്ളിൽ തന്നെ ജനാധിപത്യ ആചാരങ്ങളുടെ അഭാവം മൂലമാണ് പാക്കിസ്താനിലും സിന്ധിലും രാജവംശ രാഷ്ട്രീയം തഴച്ചുവളരുന്നതെന്ന് പത്രപ്രവർത്തകനും എഴുത്തുകാരനുമായ ഫാസിൽ ജാമിലി പറഞ്ഞു. “നിങ്ങൾ ഇതിനെ നിർഭാഗ്യകരമെന്നോ ജനാധിപത്യ വിരുദ്ധമെന്നോ വിളിച്ചാലും, ഇത് ഒരു യാഥാർത്ഥ്യമാണ്. കുടുംബ രാഷ്ട്രീയം സാധാരണ പ്രവർത്തകർക്ക് പാർട്ടി ടിക്കറ്റ് ലഭിക്കുന്നതിന് തടസ്സമാകുകയാണ്,” ജാമിലി കൂട്ടിച്ചേര്‍ത്തു.
കുറച്ച് കുടുംബങ്ങൾ മാത്രം തിരഞ്ഞെടുപ്പ് രാഷ്ട്രീയത്തിൽ ആധിപത്യം പുലർത്തുമ്പോൾ, “കൂടുതൽ ബന്ധമുള്ളതും മികച്ച രീതിയിൽ ജനങ്ങളെ സേവിക്കാൻ കഴിയുന്നതുമായ” രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടികളുടെ അടിത്തട്ടിലുള്ള പിന്തുണക്കാർക്ക് അത് കുറച്ചേ ഇടം നൽകുന്നുള്ളൂ. തൽഫലമായി, ഇത് ആളുകളെ സമ്പന്നരെയോ വരേണ്യവർഗത്തെയോ ആശ്രയിക്കുന്നവരാക്കി മാറ്റുന്നു,” ജാമിലി അഭിപ്രായപ്പെട്ടു.
എന്നിരുന്നാലും, തിരഞ്ഞെടുപ്പ് രാഷ്ട്രീയത്തിൽ ആധിപത്യം പുലർത്തുന്ന രാഷ്ട്രീയ കുടുംബങ്ങൾ സിന്ധിലോ പിപിപിയിലോ ഒതുങ്ങുന്നില്ല. പകരം, മുൻ പ്രധാനമന്ത്രി നവാസ് ഷെരീഫിൻ്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള പ്രധാന രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടിയായ പാക്കിസ്താന്‍ മുസ്ലീം ലീഗ്-നവാസ് (പിഎംഎൽ-എൻ) രാജവംശ കുടുംബങ്ങളെ അനുകൂലിക്കുന്നുവെന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു.
പാക്കിസ്താന്‍ മുസ്ലീം ലീഗ്-ഫങ്ഷണൽ (പിഎംഎൽ-എഫ്) നേതാവ് പിർ സദ്‌റുദ്ദീൻ ഷാ റാഷിദിയെപ്പോലുള്ള മറ്റ് സിന്ധ് അധിഷ്ഠിത പാർട്ടികളിൽ നിന്നുള്ള സ്ഥാനാർത്ഥികൾ ഖൈർപൂരിൽ നിന്ന് ദേശീയ അസംബ്ലി സീറ്റിലേക്ക് മത്സരിക്കുന്നുണ്ട്.
റാഷിദി പിപിപി വിരുദ്ധ സഖ്യമായ ഗ്രാൻഡ് ഡെമോക്രാറ്റിക് അലയൻസ് (ജിഡിഎ) സ്ഥാനാർത്ഥിയാണ്, അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ മകൻ പിർ സയ്യിദ് ഇസ്മായിൽ ഷായും മരുമകൻ മുഹമ്മദ് റാഷിദും പ്രവിശ്യയിലെ പ്രവിശ്യാ അസംബ്ലി സീറ്റുകളിലേക്കും മത്സരിക്കുന്നു.
അതുപോലെ, പ്രമുഖ രാഷ്ട്രീയക്കാരായ ഗുലാം മുർതാസ ജതോയിയും സഹോദരൻ മസ്രൂർ ജതോയിയും വരാനിരിക്കുന്ന തെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ മത്സരിക്കുന്നുണ്ട്. മുൻ സിന്ധ് മുഖ്യമന്ത്രി അർബാബ് ഗുലാം റഹീം ജിഡിഎയുടെ പ്ലാറ്റ്‌ഫോമിൽ മത്സരിക്കുമ്പോൾ അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ അനന്തരവൻ അർബാബ് ലുത്‌ഫുള്ള പിപിപിയുടെ ടിക്കറ്റിൽ പ്രവിശ്യാ അസംബ്ലി സീറ്റിലേക്ക് മത്സരിക്കുന്നു.
രാജ്യത്ത് ജനാധിപത്യ സംസ്‌കാരത്തിൻ്റെ അഭാവം മൂലം രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടികൾ “തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടാവുന്നവരെ” ആശ്രയിക്കുന്നുവെന്ന് ജിലാനി സമ്മതിച്ചു.
“കഴിഞ്ഞ 75 വർഷമായി ഒരു ജനാധിപത്യമായി പ്രവർത്തിക്കാൻ ഞങ്ങളെ അനുവദിച്ചിട്ടില്ല. ഞങ്ങൾക്ക് സ്വേച്ഛാധിപത്യം ഉണ്ടായിരുന്നു, ഞങ്ങൾക്ക് ഇടപെടൽ ഉണ്ടായിരുന്നു. അത് കുടുംബങ്ങളെ കൂടുതൽ ആഴത്തിൽ വേരൂന്നാൻ അനുവദിച്ചു,” അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു.
