ഫെബ്രുവരി 14 ബുധനാഴ്ച പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദി അബുദാബിയിലെ BAPS ക്ഷേത്രത്തിൻ്റെ ഉദ്ഘാടനം നിര്വ്വഹിച്ചത് വലതുപക്ഷ ഹിന്ദു വൃത്തങ്ങൾക്കുള്ളിൽ വാചാടോപങ്ങളുടെ തരംഗത്തിന് കാരണമായിരിക്കുകയാണ്. അവര് “യഥാർത്ഥ ഇസ്ലാമിക ലോകത്ത്” മോദിയെ ബഹുമാനിക്കപ്പെടുന്നു എന്ന ആശയം ഉയര്ത്തിപ്പിടിച്ച്, വലതുപക്ഷ വാട്ട്സ്ആപ്പ് ഗ്രൂപ്പുകളിൽ “അബുദാബി കീഴടക്കിയത്” ആഘോഷിക്കുന്ന സന്ദേശങ്ങളും നരേന്ദ്ര മോദിയുടെ നേതൃത്വത്തിൻ്റെ വിജയവും പ്രചരിപ്പിക്കുന്നുണ്ട്.
മറ്റു രാജ്യങ്ങളിലെ മുസ്ലീങ്ങൾ, പ്രത്യേകിച്ച് “യഥാർത്ഥ” അല്ലെങ്കിൽ അറബ് എന്ന് കരുതപ്പെടുന്നവർ, ഈ സംഭവവികാസങ്ങളെ എതിർക്കാത്തതിനാൽ, ഇന്ത്യൻ മുസ്ലീങ്ങളുടെ ആശങ്കകളെ തുരങ്കം വയ്ക്കാൻ ഇത്തരം പ്രവർത്തനങ്ങൾ തീവ്ര വലതുപക്ഷ ഹിന്ദു ഗ്രൂപ്പുകള് ഉപയോഗപ്പെടുത്തിയേക്കാം.
“മുസ്ലിം ഹൃദയഭൂമികളിൽ ഹിന്ദുക്കൾ തഴച്ചുവളരുന്നു” എന്ന വാദം അറബ് മുസ്ലിംകൾക്ക് ഒരു പ്രശ്നവുമില്ലാത്തതിനാൽ ഇന്ത്യയിലെ മുസ്ലിംകളെ അവർ മാത്രമാണ് ‘മത ഭ്രാന്തന്മാരോ വ്യാമോഹമോ’ ഉള്ളവരെന്ന് വരുത്തിത്തീർക്കാനും ഉപയോഗിക്കാം.
ഈ വീക്ഷണം പ്രതിലോമകരമായി കാണാമെങ്കിലും, ഇന്ത്യക്ക് പുറത്തുള്ള മിക്ക ക്ഷേത്രങ്ങൾക്കും ആർഎസ്എസ് ബന്ധമുള്ള ഗ്രൂപ്പുകളിൽ നിന്ന് കാര്യമായ പിന്തുണയും രക്ഷാകർതൃത്വവും ലഭിക്കുന്നുണ്ടെന്നുള്ളത് പകല് പോലെ സത്യമാണ്.
തകർക്കപ്പെട്ട അയോദ്ധ്യയിലെ ബാബറി മസ്ജിദിൻ്റെ സ്ഥലത്ത് ജനുവരി 2024 ജനുവരി 22-ന് രാമക്ഷേത്രം മോദി ഉദ്ഘാടനം ചെയ്തത് ഈ വിവരണത്തിന് പ്രത്യേക പ്രാധാന്യം കൈവരുന്നു. ഈ രണ്ട് സംഭവങ്ങളുടെയും ഉപവാചകവും അർത്ഥവും ലക്ഷ്യമിടുന്നത് രാഷ്ട്രീയ നേട്ടം തന്നെയെന്നതില് സംശയമില്ല. നൂറ്റാണ്ടുകള് പഴക്കമുള്ള ബാബ്റി മസ്ജിദ് തകര്ത്താണ് ആ ക്ഷേത്രം നിര്മ്മിച്ചതെന്ന നഗ്നസത്യം ഇനിയും നൂറ്റാണ്ടുകള് കഴിഞ്ഞാലും വിസ്മൃതിയില് ആണ്ടുപോകുകയില്ല.
1992-ൽ ബി.ജെ.പി.യും ഹിന്ദു ദേശീയ സന്നദ്ധ സംഘടനയായ രാഷ്ട്രീയ സ്വയംസേവക് സംഘും (ആർ.എസ്.എസ്) ഉൾപ്പെടെയുള്ള ഹിന്ദു ദേശീയ ഗ്രൂപ്പുകളുടെ നേതാക്കളുടെ നേതൃത്വത്തിൽ 150,000-ത്തിലധികം ‘കര്സേവകര്’ സംഘടിച്ചെത്തിയാണ് മുഗൾ കാലഘട്ടത്തിലെ ബാബറി മസ്ജിദ് തകർത്തത്.
എന്നാൽ, രാജ്യത്തെ 200 ദശലക്ഷം മുസ്ലീങ്ങളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം, മൂന്ന് പതിറ്റാണ്ട് മുമ്പ് മസ്ജിദ് തകർത്തതും ഇപ്പോള് ആ സ്ഥലത്ത് നിര്മ്മിച്ച രാമക്ഷേത്രത്തിൻ്റെ പ്രതിഷ്ഠയും കാലാകാലം നിലനില്ക്കുന്ന വേദനയുടെ ഉറവിടമായിരിക്കും. ആ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ഉദ്ഘാടന വേളയില് പ്രധാനമന്ത്രി നടത്തിയ പ്രസംഗത്തിന്റെ പ്രസക്തഭാഗം തന്നെ ഒരു സൂചനയും നല്കുന്നുണ്ട്. അദ്ദേഹം പറഞ്ഞത് “ഇന്ന്, ജനുവരി 22, 2024, കേവലം ഒരു തീയതി മാത്രമല്ല, ഒരു പുതിയ യുഗത്തിൻ്റെ ഉദയത്തെ അടയാളപ്പെടുത്തുന്നു,” എന്നാണ്.
മോദിയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ ഹിന്ദു മേൽക്കോയ്മയുടെ ഉയർച്ചയുടെ പ്രതീകമായി കാണുന്ന ഹിന്ദു ദേശീയവാദികൾക്ക് ക്ഷേത്ര നിർമ്മാണം ധൈര്യം പകർന്നു നല്കിയിരിക്കുകയാണ്. അതോടൊപ്പം, ഇന്ത്യയെ ഒരു ഹിന്ദു രാഷ്ട്രമാക്കുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തിലേക്കുള്ള തങ്ങളുടെ ശ്രമങ്ങളും അവർ ശക്തമാക്കുകയാണ്.
രാമക്ഷേത്രത്തിൻ്റെ ഉത്ഭവം ഇന്ത്യൻ സമൂഹത്തിലെ മതപരമായ ഭിന്നതകൾ തുറന്നുകാട്ടുന്ന വർഷങ്ങളായുള്ള രാഷ്ട്രീയ പ്രക്ഷുബ്ധതകളും അക്രമങ്ങളുമായി ഇഴചേർന്നതാണ്.
രാമക്ഷേത്ര ഉദ്ഘാടന ദിവസം തന്നെ ഉന്മാദരായ ജനക്കൂട്ടം പട്ടണങ്ങളിലും നഗരങ്ങളിലും മാർച്ച് നടത്തി, മുസ്ലീങ്ങളെ ഉപദ്രവിക്കുകയും മുസ്ലീം ശ്മശാനങ്ങളും പരിസരങ്ങളും രാജ്യത്തുടനീളമുള്ള പള്ളികളും ആക്രമിക്കുകയും ചെയ്തു. പോലീസ് നോക്കുകുത്തികളാകുകയോ ആക്രമണങ്ങളിൽ പങ്കെടുക്കുകയോ ചെയ്തു, മുസ്ലീം യുവാക്കളെ അറസ്റ്റ് ചെയ്യുകയും മുസ്ലീം ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള നിരവധി വീടുകളും കടകളും തകർക്കുകയും ചെയ്തു.
രാജ്യത്തിൻ്റെ 1.4 ബില്യൺ ജനസംഖ്യയുള്ള 80% ഹിന്ദു ഭൂരിപക്ഷത്തിൻ്റെ മതവികാരവുമായി പ്രതിധ്വനിച്ചുകൊണ്ട് മോദിയുടെ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് സാധ്യതകൾ വർധിപ്പിക്കാൻ ദേശീയ തിരഞ്ഞെടുപ്പിന് ഏതാനും ആഴ്ചകൾക്കുമുമ്പ് തന്ത്രപരമായി സമയബന്ധിതമായി നടത്തിയ സമർപ്പണ ചടങ്ങായിരുന്നു അയോദ്ധ്യയില് നടന്നത് .
ആ ചടങ്ങിനെ രാജ്യവ്യാപകമായ ആഘോഷമാക്കി മാറ്റി, രാജ്യത്തുടനീളം തത്സമയ സ്ക്രീനിംഗുകൾ സംഘടിപ്പിക്കുകയും ഓഫീസുകളുടെ പകുതി ദിവസത്തെ അടച്ചുപൂട്ടൽ പ്രഖ്യാപിക്കുകയും ചെയ്തു. പല സംസ്ഥാനങ്ങളും ആ ദിവസം പൊതു അവധിയായി പ്രഖ്യാപിച്ചു. സ്റ്റോക്ക്, മണി മാർക്കറ്റുകൾ ആ ദിവസം അടച്ചിട്ടിരുന്നു. ഹിന്ദുമതത്തിൻ്റെ പ്രതീകമായ കാവി പതാകകൾ നഗരങ്ങളിലെ തെരുവുകളെ അലങ്കരിച്ചു.
അന്നേ ദിവസം 1992-ൽ ബാബറി മസ്ജിദ് തകർത്തതിനെക്കുറിച്ചോ അതിനെ തുടർന്നുണ്ടായ വർഗീയ കലാപത്തിൽ 2,000-ത്തിലധികം പേർ കൊല്ലപ്പെട്ടതിനെക്കുറിച്ചോ, കൂടുതലും മുസ്ലീങ്ങളെക്കുറിച്ചോ ആരും ഒന്നും സംസാരിച്ചില്ല. രാമക്ഷേത്ര ഉദ്ഘാടനത്തോടനുബന്ധിച്ച് ഉന്മാദത്തിൻ്റെയും ഉന്മേഷത്തിൻ്റെയും ഒരു കൂട്ടായ അന്തരീക്ഷം സൃഷ്ടിച്ചുകൊണ്ട്, സംഭവത്തെ ചുറ്റിപ്പറ്റിയുള്ള സന്ദർഭം പൊതുബോധത്തിൽ നിന്ന് പൂർണ്ണമായും മായ്ച്ചു.
അതേസമയം, മുഖ്യധാരാ മാധ്യമങ്ങളാകട്ടേ പരിപാടിയുടെ ചിയർ ലീഡർമാരായിരുന്നു. ടെലിവിഷൻ വാർത്താ ചാനലുകൾ തുടർച്ചയായ കവറേജ് നൽകുകയും ചില സിനിമാ തിയേറ്ററുകൾ കോംപ്ലിമെൻ്ററി പോപ്കോൺ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുകയും പരിപാടി തത്സമയം സംപ്രേക്ഷണം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു.
ആഘോഷങ്ങൾക്കിടയില്, ഇന്ത്യയിലുടനീളമുള്ള വർഗീയ സംഘർഷങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള ഭയം ഉയർത്തിക്കൊണ്ട്, ഉത്തരേന്ത്യയിലെ മുസ്ലീങ്ങൾ ഹിന്ദു ജനക്കൂട്ടത്തിൻ്റെ ശാരീരികവും വാക്കാലുള്ളതുമായ ആക്രമണങ്ങൾ നേരിട്ടു. തെലങ്കാന സംസ്ഥാനത്ത്, കാവി പതാകയുമായി ഹിന്ദു ജനക്കൂട്ടം മുസ്ലീം പള്ളിക്ക് മുന്നിൽ നൃത്തം ചെയ്തുകൊണ്ട് ‘ജയ് ശ്രീറാം’ (ശ്രീരാമൻ്റെ വിജയം), “മുല്ല (മുസ്ലിം) പാക്കിസ്താനിനിലേക്ക് പോകൂ” എന്നീ മുദ്രാവാക്യങ്ങൾ മുഴക്കി. ഒരു മുസ്ലീം യുവാവിൻ്റെ കടയും അവർ കത്തിച്ചു. ഇന്ത്യയുടെ പല ഭാഗങ്ങളിലും മുസ്ലീങ്ങള്ക്കെതിരെ വ്യാപകമായ അക്രമങ്ങള് അരങ്ങേറി.
2024-ലെ പൊതുതിരഞ്ഞെടുപ്പ് അടുത്തുവരുന്ന സാഹചര്യത്തില്, അബുദാബിയിലെ ക്ഷേത്ര ഉദ്ഘാടനവും അയോദ്ധ്യയിലെ രാമക്ഷേത്ര ഉദ്ഘാടനവും ഹിന്ദു വിജയത്തിൻ്റെ ആഖ്യാനത്തിന് ഊർജം പകരും. അത് വോട്ടർമാരെ ധ്രുവീകരിക്കുകയും ഇന്ത്യയിലെ മുസ്ലീം സമുദായത്തെ കൂടുതൽ പാർശ്വവൽക്കരിക്കുകയും ചെയ്യും. ഇന്ത്യയിലെ മുസ്ലീം സ്വത്വത്തെ കൂടുതലായി ലക്ഷ്യമിട്ടുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണ് ഹിന്ദുത്വ വാദികള്. പ്രത്യേകിച്ച്, സമീപകാലത്ത് ദൃശ്യമായിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഹിന്ദു വലതുപക്ഷത്തിൻ്റെ ഉദയവും മുസ്ലീം വിരുദ്ധ വികാരങ്ങളുടെ വർദ്ധനവും അതിന് അടിവരയിടുന്നു.
മുസ്ലിംകളെ അധിനിവേശക്കാരായോ മതപരിവർത്തനം ചെയ്തവരായോ ചിത്രീകരിക്കുന്ന ഹിന്ദു വലതുപക്ഷക്കാർ പ്രചരിപ്പിക്കുന്ന ചരിത്രപരമായ ധാരണയാണ് മുസ്ലിം സ്വത്വത്തെ ലക്ഷ്യമിടുന്നതിൻ്റെ കേന്ദ്രം. ഈ ചട്ടക്കൂടിനുള്ളിൽ, പരിവർത്തനം ചെയ്യുന്നവരെ പലപ്പോഴും ‘കുറച്ച് മുസ്ലീങ്ങൾ’ മാത്രമായി കാണുന്നു, ഇത് മുസ്ലീം ജനസംഖ്യയിലെ ചില വിഭാഗങ്ങളെ പാർശ്വവൽക്കരിക്കുന്ന ഒരു ശ്രേണിയെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നു.
ഈ ശ്രേണീബദ്ധമായ വർഗ്ഗീകരണം മുസ്ലീം സമുദായത്തിനുള്ളിൽ ഭിന്നതകൾ ശാശ്വതമാക്കുക മാത്രമല്ല, ഇന്ത്യയുടെ വിശാലമായ സാമൂഹിക രാഷ്ട്രീയ ഭൂപ്രകൃതിയിൽ അവരുടെ സ്വത്വത്തെയും അവകാശങ്ങളെയും നിയമവിരുദ്ധമാക്കുന്നതിനും സഹായിക്കുന്നു.
ഇസ്ലാമിക പ്രദേശങ്ങളിൽ ഹിന്ദു വിജയത്തിൻ്റെ പ്രതീകമായി മോദിയെ പ്രകീര്ത്തിക്കുന്നത് മതപരവും രാഷ്ട്രീയവുമായ ആഖ്യാനങ്ങള് സങ്കീര്ണ്ണമാക്കുകയും, മുസ്ലീം സമുദായങ്ങളെ കൂടുതൽ അകറ്റുകയും അവരുടെ “മറ്റുള്ളവ” എന്ന പദവി ഉറപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
2020-ല് ഇന്ത്യയില് ബിജെപി സര്ക്കാര് പ്രഖ്യാപിച്ച പൗരത്വ (ഭേദഗതി) നിയമത്തിനെതിരെ മുസ്ലീങ്ങളുടെ നേതൃത്വത്തില് രാജ്യവ്യാപകമായി പ്രതിഷേധം നേരിടുന്ന സമയത്ത് മോദി ഒരു ചോദ്യം ചോദിച്ചിരുന്നു. “മുസ്ലീം രാഷ്ട്രങ്ങള് എന്നെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നത് കോണ്ഗ്രസിന് ദഹിക്കുന്നില്ല” എന്നായിരുന്നു അന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞത്. ലോകത്തെ മുസ്ലിം രാജ്യങ്ങള് എന്നെ ഇത്രയധികം സ്നേഹിക്കുന്നുണ്ടെങ്കില് ഇന്ത്യന് മുസ്ലീങ്ങള്ക്കിടയില് ഞാനെങ്ങനെ ഭയപ്പാടുണ്ടാക്കും എന്നും മോദി ചോദിച്ചു. ഡല്ഹിയില് കലാപം പൊട്ടിപ്പുറപ്പെടുന്നതിന് മുമ്പായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഈ പരാമര്ശം.
തന്നെ മുസ്ലീം വിരുദ്ധനായി മുദ്ര കുത്തിയത് രാഷ്ട്രീയ ഗൂഢാലോചനയാണെന്ന കാര്യം അടിവരയിടുന്നതിനായി മോഡി ഗള്ഫ് രാജ്യങ്ങളുമായുള്ള തന്റെ നല്ല ബന്ധത്തെ അന്ന് പ്രകീര്ത്തിക്കുകയും ചെയ്തു. ഇന്ത്യക്ക് ചരിത്രത്തില് ഗള്ഫ് രാജ്യങ്ങളുമായി എക്കാലത്തെയും മികച്ച ബന്ധമുണ്ടെന്നും, മാലിദ്വീപും ബഹ്റൈനും അദ്ദേഹത്തിന് ഏറ്റവും ഉയര്ന്ന ബഹുമതികള് നല്കി ആദരിച്ചെന്നും അദ്ദേഹം ഓര്മ്മിപ്പിച്ചിരുന്നു.
എന്നാല്, മുസ്ലിം ഭൂരിപക്ഷ രാജ്യങ്ങള് ശരിക്കും മോദിയെ സ്നേഹിക്കുന്നുണ്ടോ? മോദിയുടെ നയത്തെ പ്രകീര്ത്തിക്കുന്നുണ്ടോ? ആത്മാര്ത്ഥമായി ചിന്തിച്ചാല് ‘ഇല്ല’ എന്ന ഉത്തരമായിരിക്കും കിട്ടുക. ഡല്ഹി കലാപത്തെക്കുറിച്ച് അന്നത്തെ പാക്കിസ്താന് പ്രധാനമന്ത്രി ഇമ്രാന് ഖാന് മോദിയെ അലട്ടിയില്ലെങ്കിലും ഇറാന്, തുര്ക്കി എന്നീ രാജ്യങ്ങളുടെ പ്രതികരണവും ബംഗ്ലാദേശില് നിന്നുള്ള പ്രതിഷേധവും തള്ളിക്കളയാനാവില്ല.
സൂക്ഷ്മമായി നിരീക്ഷിച്ചാല് മോദിയുടെ ഇന്ത്യയുമായുള്ള മുസ്ലിം ഭൂരിപക്ഷ രാജ്യങ്ങളുടെ ബന്ധത്തില് സന്ദേഹപ്പെടേണ്ടതുണ്ട്.
താരതമ്യേന ജനാധിപത്യപരമായ അല്ലെങ്കില് പൊതുജനാഭിപ്രായത്തോട് യോജിക്കുന്ന, വിദേശനയങ്ങളില് വിശ്വാസ്യത പുലര്ത്തുന്ന മുസ്ലിം ഭൂരിപക്ഷ രാജ്യങ്ങള് മോദിയുടെ മുസ്ലിം വിരുദ്ധ നയങ്ങള്ക്കെതിരെ വ്യക്തമായ നിലപാട് സ്വീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്. തന്ത്രപരമായ താല്പ്പര്യങ്ങള് പൂര്ണമായും പിന്തുടരുകയും മോദിയുടെ മനുഷ്യാവകാശ ലംഘനം അവഗണിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് കൂടുതലും സ്വേച്ഛാധിപത്യ രാജ്യങ്ങളാണ്. ഇന്ത്യയില് ആര്ക്ക് എന്തു സംഭവിച്ചാലും അവര്ക്ക് പ്രശ്നമല്ല. അവര് അവരുടെ വിഭവസമ്പത്ത് വിറ്റഴിക്കാനുള്ള ഒരു ഉപാധിയായി ഇന്ത്യയെ കാണുന്നു. അതുകൊണ്ട് അവര് ഒന്നുകില് നിശബ്ദരായിരിക്കാനോ അല്ലെങ്കില് മോദിയെ സജീവമായി നിലനിര്ത്താനോ ശ്രമിക്കുന്നു.
വാസ്തവത്തില്, മുസ്ലീം ലോകത്തിന്റെ പല ഭാഗങ്ങളിലും മോദിയുടെ സ്വീകാര്യത ചോദ്യം ചെയ്യപ്പെടുകയാണ്. ഇറാനിയന് സുപ്രീം നേതാവ് അയത്തൊള്ള ഖൊമൈനിയുടെ ട്വീറ്റ് തന്നെ ഉദാരഹരണത്തിന് എടുക്കാം: “ഇന്ത്യയിലെ മുസ്ലീങ്ങളെ കൂട്ടക്കൊല ചെയ്തതില് ലോകമെമ്പാടുമുള്ള മുസ്ലിംകളുടെ ഹൃദയം ദുഃഖിക്കുകയാണ്. ഇസ്ലാമിക ലോകത്ത് നിന്ന് ഇന്ത്യയെ ഒറ്റപ്പെടുത്തുന്നത് തടയാന് ഇന്ത്യന് സര്ക്കാര് തീവ്രവാദികളായ ഹിന്ദുക്കളെയും അവരുടെ പാര്ട്ടികളെയും നിയന്ത്രിക്കുകയും മുസ്ലിം കൂട്ടക്കൊല അവസാനിപ്പിക്കുകയും വേണം.” ഡല്ഹി കലാപത്തിനു ശേഷം ഖൊമൈനിയുടെ ട്വീറ്റില് പറഞ്ഞതാണിത്.
തുര്ക്കി പ്രസിഡന്റ് റീസെപ് തയ്യിപ് എര്ദോഗന് ഡല്ഹി കലാപത്തെ അപലപിച്ചിരുന്നു. ആര്ട്ടിക്കിള് 370 അസാധുവാക്കിയതിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തില് തുര്ക്കി പൊതുസഭയില് കശ്മീര് വിഷയം ഉന്നയിച്ചതെങ്ങനെയെന്നും ‘കശ്മീരി ജനതയുടെ കഷ്ടപ്പാടുകള്ക്ക്’ ഉത്തരവാദിയായി ഏകപക്ഷീയമായ നടപടികള് സ്വീകരിച്ച ഇന്ത്യയെ നിശിതമായി വിമര്ശിക്കുകയും ചെയ്തു.
പൗരത്വ ഭേദഗതി നിയമത്തിനെതിരെ രാജ്യമൊട്ടാകെ നടന്ന പ്രതിഷേധവും, തുടര്ന്ന് ഡല്ഹിയില് നടന്ന സമരവും കൊലപാതകങ്ങളും കണ്ട് മലേഷ്യന് പ്രധാനമന്ത്രി മഹാതിര് മുഹമ്മദ് സിഎഎയുടെ ആവശ്യകതയെ ചോദ്യം ചെയ്തിരുന്നു. ഇന്ത്യ കശ്മീര് ആക്രമിക്കുകയും അധിനിവേശം നടത്തുകയും ചെയ്തുവെന്ന് പ്രഖ്യാപിച്ച് മഹാതിര് ഇന്ത്യയുടെ ആര്ട്ടിക്കിള് 370 നീക്കത്തെ ആക്ഷേപിച്ചതോടെ ഇന്ത്യയും പ്രതികരിച്ചു. അന്ന് ആരംഭിച്ച വാക്കുതര്ക്കങ്ങള് മലേഷ്യന് ഈന്തപ്പഴ ഇറക്കുമതി ഗണ്യമായി വെട്ടിക്കുറക്കുന്നതിലും നയതന്ത്ര തര്ക്കത്തില് വരെ കാര്യങ്ങള് എത്തിക്കുകയും ചെയ്തു. പക്ഷെ, മഹാതിര് തന്റെ നിലപാടുകളില് തന്നെ ഉറച്ചുനിന്നു. തന്റെ രാജ്യത്തിന് സാമ്പത്തിക നഷ്ടമുണ്ടാക്കുമെങ്കിലും തെറ്റായ നയങ്ങള്ക്കെതിരെ സംസാരിക്കുന്നത് തുടരുമെന്നും അദ്ദേഹം അന്ന് പ്രതിജ്ഞയെടുക്കുകയും ചെയ്തു.
ന്യൂഡല്ഹിയിലുണ്ടായ കലാപത്തെക്കുറിച്ച് ‘ആശങ്കകള്’ പ്രകടിപ്പിച്ചുകൊണ്ട് സാധാരണഗതിയില് ഇന്തോനേഷ്യന് സര്ക്കാരും ചേര്ന്നു. ‘ഇന്ത്യയിലേത് മുസ്ലീം വിരുദ്ധ അക്രമമാണെന്ന് പ്രാദേശിക ഇസ്ലാമിക ഗ്രൂപ്പുകള് പറയുന്നതിനെച്ചൊല്ലി രാജ്യത്ത് പ്രകോപനം വര്ദ്ധിക്കുന്നു’ എന്ന് ജക്കാര്ത്ത പോസ്റ്റ് റിപ്പോര്ട്ട് ചെയ്തിരുന്നു.
ദക്ഷിണേഷ്യയിലെ മോദിയുടെ ഏറ്റവും അടുത്ത സഖ്യകക്ഷികളിലൊരാളായ ബംഗ്ലാദേശ് പ്രധാനമന്ത്രി ഷെയ്ഖ് ഹസീന പോലും സിഎഎയെ ‘അനാവശ്യമായ പ്രവണത’ എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ച് ഇന്ത്യന് സര്ക്കാരിനെ വിമര്ശിച്ചിരുന്നു.
അതിനാല്, ആശയക്കുഴപ്പമുണ്ടാക്കുന്ന തരത്തില് മോദിയെ പുകഴ്ത്തുന്ന ഗള്ഫ് രാജവാഴ്ചയല്ല ഇവിടെ പ്രധാനം, ദീര്ഘകാല പങ്കാളികളുടെ വിമര്ശനമാണ്. ഇന്ത്യക്ക് ചരിത്രപരമായി ഈ രാജ്യങ്ങളുമായി നല്ല ബന്ധമുണ്ട്. മുന് നയതന്ത്രജ്ഞന് എം.കെ. ഭദ്രകുമാര് ട്വീറ്റ് ചെയ്തതുപോലെ ഇന്ത്യ-ഇറാന് ബന്ധത്തില് ‘ഗുരുതരമായ വിള്ളല്’ തന്നെയാണ് സംഭവിച്ചത്.
പ്രൊഫ. റെയ്മണ്ട് ഹിന്നെബുഷ് തന്റെ പുസ്തകമായ ‘ദി ഇന്റര്നാഷണല് പൊളിറ്റിക്സ് ഓഫ് മിഡില് ഈസ്റ്റില്’ (The international politics of the Middle East) എഴുതി: ‘മിഡില് ഈസ്റ്റില് പൊതുജനാഭിപ്രായം സാധാരണഗതിയില് വിദേശനയ രൂപീകരണത്തില് വലിയ പങ്കുവഹിക്കുന്നില്ല. അത് ഉന്നത വരേണ്യരുടെ പ്രത്യേക ബിസിനസാണ്.’ ഗള്ഫ് രാജ്യങ്ങളില് ‘രാഷ്ട്രീയ എതിര്പ്പ് സാധാരണഗതിയില് അടിച്ചമര്ത്തപ്പെടുകയും മാധ്യമങ്ങളെ നിയന്ത്രിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു,’ ആളുകള് ‘അശ്രദ്ധരും വിവരമില്ലാത്തവരുമാണ്. എണ്ണ സമ്പന്ന രാജ്യങ്ങളുടെ രക്ഷാകര്തൃത്വത്തെ അങ്ങേയറ്റം ആശ്രയിക്കുന്നതാണ് ഇതിന് കാരണം.’
മോദിയെക്കുറിച്ചുള്ള അറബ് രാജ്യങ്ങളിലെ പൊതുജനാഭിപ്രായം കൃത്യമായി കണക്കാക്കാന് ബുദ്ധിമുട്ടാണ്. കാരണം, ആ രാജ്യത്തെ ജനങ്ങള്ക്ക് അതത്ര ഗൗരവമുള്ള കാര്യമല്ലതന്നെ. ആ രാജ്യങ്ങള് മോദിയെ എത്രത്തോളം സ്നേഹിക്കുന്നുവെന്നല്ല, മറിച്ച് അവരുടെ ഭരണകൂടങ്ങള് തന്ത്രപ്രധാനമായ വാണിജ്യ സാമ്പത്തിക താല്പ്പര്യങ്ങള്ക്കായി മോദിയെ ബഹുമാനിക്കുന്നു എന്നുള്ളതാണ് പ്രധാനം. പ്രതികൂല പൊതുജനാഭിപ്രായം നേരിടേണ്ടിവന്നാലും ഭരണാധികാരികള് അതൊന്നും ചെവിക്കൊള്ളുകയില്ലതാനും.
ഇറാനിയന് ഭരണകൂടത്തെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ജനങ്ങള്ക്ക് ജോലിയും അടിസ്ഥാന സേവനങ്ങളും നല്കാന് അവര് ശ്രദ്ധ ചെലുത്തുന്നു, പ്രത്യേകിച്ചും യുഎസ് ഉപരോധം നിലനില്ക്കുന്ന സാഹചര്യത്തില്. അതിനാല്, ഇറാനിയന് ഭരണകൂടം ആഭ്യന്തര പൊതുജനാഭിപ്രായത്തോട് കൂടുതല് സെന്സിറ്റീവ് ആണ്.
ഇന്ത്യയില് നടക്കുന്ന മുസ്ലിം വിരുദ്ധ പ്രക്ഷോഭങ്ങളെ നിയന്ത്രിക്കാനോ അതിജീവിക്കാനോ മോദിയുടെ ‘അറബ്’ സ്നേഹം അപര്യാപ്തമാണെന്ന് സാരം.