ഡല്‍ഹിയിലെ പുരാന ക്വില മറ്റൊരു അയോദ്ധ്യയായി മാറുമോ?; പുതിയ ഖനനത്തിന് എ എസ് ഐ തയ്യാറെടുക്കുന്നു

ന്യൂഡൽഹി: പതിനാറാം നൂറ്റാണ്ടിൽ മുഗൾ ചക്രവർത്തി ഹുമയൂൺ പണികഴിപ്പിച്ച കോട്ടയായ പുരാന ക്വിലയിൽ വരും മാസങ്ങളിൽ ആർക്കിയോളജിക്കൽ സർവേ ഓഫ് ഇന്ത്യ (എഎസ്ഐ) മറ്റൊരു റൗണ്ട് ഖനനം ആരംഭിക്കും. ഈ പുതിയ ഉത്ഖനനം പണ്ഡിതന്മാർക്കും ചരിത്രകാരന്മാർക്കും ഇടയിൽ ദീർഘകാലമായി നിലനിൽക്കുന്ന ഒരു സംവാദം പരിഹരിക്കാനാണ് ലക്ഷ്യമിടുന്നത്. മഹാഭാരതത്തിലെ പാണ്ഡവ സഹോദരന്മാരുടെ തലസ്ഥാനമായ ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥത്തിലെ പുരാതന നഗരമാണോ പുരാന ക്വില എന്നറിയാനാണ് ഇപ്പോള്‍ ഈ നീക്കം നടത്തുന്നത്.

ഊഹാപോഹങ്ങളുടെയും അന്വേഷണങ്ങളുടെയും കേന്ദ്ര ബിന്ദുവാണ് പുരാന ക്വില സൈറ്റ്. മാർച്ച് 31 ന്, ടൂറിസം മന്ത്രാലയത്തിൻ്റെ ‘അഡോപ്റ്റ് എ ഹെറിറ്റേജ്’ പദ്ധതിക്ക് കീഴിലുള്ള ഡാൽമിയ ഗ്രൂപ്പിൻ്റെ സഭ്യത ഫൗണ്ടേഷനിലേക്ക് (Sabhyata Foundation) പുരാന ക്വില കൈമാറുന്ന ചടങ്ങിൽ, മഹാഭാരതത്തിൻ്റെ ഒരു മണിക്കൂർ ദൈർഘ്യമുള്ള ചിത്രീകരണം പ്രദർശിപ്പിച്ചിരുന്നു. മൺപാത്രങ്ങൾ, നാണയങ്ങൾ, ടെറാക്കോട്ട പ്രതിമകൾ എന്നിവയുൾപ്പെടെ മുൻ എഎസ്ഐ ഖനനങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള കണ്ടെത്തലുകളും പ്രദർശിപ്പിച്ചു.

ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥവുമായും മഹാഭാരതവുമായുള്ള പുരാ ക്വിലയുടെ ബന്ധത്തെ സഭ്യത ഫൗണ്ടേഷനിലെ ഹെറിറ്റേജ് ആൻഡ് ഇവൻ്റ്‌സിൻ്റെ സിഇഒ അജയ് വർമ ​​ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു. “നമ്മുടെ ടൂറിസ്റ്റ് ഇവൻ്റുകൾ, മ്യൂസിയങ്ങൾ, വ്യാഖ്യാന കേന്ദ്രങ്ങൾ, സൈറ്റിലെ പൈതൃക നടത്തം എന്നിവയെല്ലാം മഹാഭാരതത്തെ കേന്ദ്രീകരിച്ചായിരിക്കും. പുരാന ക്വിലയുടെ ശരിയായ വിവരണം നമുക്ക് നിർമ്മിക്കേണ്ടതുണ്ട്,” വർമ്മ പറഞ്ഞു. കോട്ട പണിയുന്നതിൽ ഹുമയൂണിൻ്റെ പങ്ക് ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, പാണ്ഡവരുടെ കാര്യമായ സ്വാധീനം വർമ്മ ഉയർത്തിക്കാട്ടി, ശാസ്ത്രീയവും പുരാവസ്തുപരവുമായ തെളിവുകൾ ഈ വിവരണത്തെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നുവെന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നു.

വരാനിരിക്കുന്ന ഈ ഖനനം പുരാന ക്വിലയിൽ എഎസ്ഐ നടത്തുന്ന ഏഴാമത്തെ ഖനനമായിരിക്കും. കോട്ടയെ മഹാഭാരതവുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന തെളിവുകൾ കണ്ടെത്തുകയാണ് പ്രാഥമിക ലക്ഷ്യം.

ഏകദേശം 1100 BCE മുതൽ 500/400 BCE വരെയുള്ള ജ്യാമിതീയ പാറ്റേണുകളുള്ള മികച്ചതും മിനുസമാർന്നതുമായ ചാരനിറത്തിലുള്ള മൺപാത്രങ്ങളാൽ സവിശേഷതയുള്ള പെയിൻ്റ്ഡ് ഗ്രേ വെയർ (PGW) ASI പുരാവസ്തു ഗവേഷകർ 2014-ൽ കണ്ടെത്തിയെന്നാണ് പറയുന്നത്. ഈ സമയപരിധി മഹാഭാരതം എപ്പോൾ രചിക്കപ്പെട്ടുവെന്നതിൻ്റെ ചില അനുമാനങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നു എന്നും പറയുന്നു. കണ്ടെത്തലിനെ നിർണായക തെളിവായി ഉദ്ഖനനത്തിൻ്റെ എഎസ്ഐ ഡയറക്ടർ വസന്ത് സ്വർണകർ വിശേഷിപ്പിച്ചു. “ഞങ്ങളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ഇത് ഏറ്റവും മൂല്യവത്തായ കണ്ടെത്തലാണ്,” മൺപാത്രത്തിൻ്റെ ചെറിയ കഷണങ്ങൾ പ്രദർശിപ്പിച്ചുകൊണ്ട് സ്വർണ്ണകർ അഭിപ്രായപ്പെട്ടു.

അസിസ്റ്റൻ്റ് പുരാവസ്തു ഗവേഷകൻ സതരൂപ ബാൽ, 2014 ഉത്ഖനന സീസണിൻ്റെ അവസാന ശ്രമത്തിനിടെയാണ് ഈ കണ്ടെത്തലിൻ്റെ നിമിഷം വന്നതെന്ന് വിശദീകരിച്ചു. “സീസൺ അവസാനിപ്പിക്കുന്നതിന് തൊട്ടുമുമ്പ്, ഒരു ചെറിയ ട്രഞ്ചിൽ അവസാന ശ്രമം നടത്താൻ ഞങ്ങൾ തീരുമാനിച്ചു. അത് സ്വർണ്ണം കണ്ടെത്തുന്നതുപോലെയായിരുന്നു, ”ബാൽ പറഞ്ഞു.

ഹസ്തിനപൂർ, തിൽപത്, കുരുക്ഷേത്ര തുടങ്ങിയ മഹാഭാരതവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട സ്ഥലങ്ങളിൽ PGW-ൻ്റെ പ്രാധാന്യം, പുരാണ
ക്വിലയിലെ അതിൻ്റെ സാന്നിധ്യം ഇതിഹാസവുമായുള്ള ബന്ധം സ്ഥിരീകരിക്കുന്നു. പിജിഡബ്ല്യു കണ്ടെത്തലുകൾ ഡൽഹിയുടെ ചരിത്രം ബിസി 1200 മുതൽ കണ്ടെത്തുന്നതിന് അനുവദിക്കുന്നുവെന്നും ആ കാലഘട്ടം മുതൽ ഇന്നുവരെയുള്ള തുടർച്ചയായ വാസസ്ഥലം എന്ന ആശയത്തെ ശക്തിപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യുന്നു എന്ന് സ്വർണർ വാദിക്കുന്നു.

എന്നിരുന്നാലും, PGW യും മഹാഭാരതവും തമ്മിലുള്ള നേരിട്ടുള്ള ബന്ധത്തെക്കുറിച്ച് എല്ലാ പണ്ഡിതന്മാരും യോജിക്കുന്നില്ല. എഎസ്ഐയുടെ ജോയിൻ്റ് ഡയറക്ടർ ജനറലായി വിരമിച്ച ആർഎസ് ബിഷ്തും നിലവിലെ എഎസ്ഐ ഡയറക്ടർ ജനറൽ വൈഎസ് റാവത്തും ഈ ബന്ധത്തെക്കുറിച്ച് വിയോജിക്കുന്നു. മഹാഭാരതത്തിലെ സംഭവങ്ങളുടെ ഡേറ്റിംഗിലെ ബുദ്ധിമുട്ട് റാവത്ത് ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുകയും ബിബി ലാൽ ഖനനം ചെയ്ത ചില സ്ഥലങ്ങളിൽ PGW നേക്കാൾ പഴക്കമുള്ള സാംസ്കാരിക തലങ്ങൾ കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ടെന്നും രേഖപ്പെടുത്തുന്നു.

ചരിത്രകാരനായ ഉപീന്ദർ സിംഗ് ജാഗ്രത പാലിക്കണമെന്നാണ് ആവശ്യപ്പെടുന്നത്. PGW യുടെ സാന്നിധ്യം ഏകദേശം 1000 BCE മുതലുള്ള ആവാസവ്യവസ്ഥയെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു, അത് മഹാഭാരതവുമായി നേരിട്ടുള്ള ബന്ധത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നില്ല. എന്നിരുന്നാലും, പുരാന ക്വിലയെ ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥവുമായി ബന്ധിപ്പിക്കാനുള്ള അന്വേഷണം പുതിയതല്ല, പതിനാറാം നൂറ്റാണ്ടിലെ അബുൽ ഫാസലിൻ്റെ രചനകൾ മുതലുള്ളതാണ്.

1950-കളിൽ ബി.ബി.ലാലിൻ്റെ പയനിയറിംഗ് ഉത്ഖനനങ്ങൾ പുരാന ക്വിലയിലെ പി.ജി.ഡബ്ല്യു ഷെർഡുകൾ വെളിപ്പെടുത്തി, അത് ആവേശകരമായ സൂചനകൾ നൽകുന്നു, പക്ഷേ കണ്ടെത്തലുകളുടെ അവ്യക്തമായ സന്ദർഭം കാരണം ചോദ്യങ്ങൾക്ക് ഉത്തരം ലഭിച്ചില്ല. 2017-ലും 2022-ലും നടന്ന തുടർന്നുള്ള ഉത്ഖനനങ്ങൾ സൈറ്റിൻ്റെ ചരിത്ര പാളികളിലേക്ക് കൂടുതൽ ഉൾക്കാഴ്ചകൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്തു.

മഹാഭാരതവുമായി ബന്ധമില്ലാത്ത സലിംഗഡ്, മജ്നു-ക-തില, ഡൽഹിയിലും പരിസരത്തുമുള്ള പല സ്ഥലങ്ങളിലും PGW കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്.

പുരാന ക്വിലയെ ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥവുമായി ബന്ധിപ്പിക്കാനുള്ള അന്വേഷണം കുറഞ്ഞത് 16-ാം നൂറ്റാണ്ടിലേതാണെന്ന് അബുൽ ഫസലിൻ്റെ രചനകൾ തെളിയിക്കുന്നു. പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിൻ്റെ അവസാനം വരെ പുരാന ക്വിലയുടെ മതിലുകൾക്കുള്ളിലാണ് ഇന്ദ്രപത് ഗ്രാമം സ്ഥിതി ചെയ്തിരുന്നത്. 1950-കളിൽ ബിബി ലാൽ ആണ് ഈ ബന്ധത്തെക്കുറിച്ച് ആദ്യമായി ശാസ്ത്രീയ അന്വേഷണം നടത്തിയത്. അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ഉത്ഖനനങ്ങളിൽ ചില പിജിഡബ്ല്യു ഷെർഡുകൾ കണ്ടെത്തി, ബിസി 1000 മുതലുള്ള കുടിയേറ്റത്തിൻ്റെ തെളിവായി അദ്ദേഹം നിർദ്ദേശിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, ഷെർഡുകൾ ഒരു തരംതിരിവില്ലാത്ത സന്ദർഭത്തിൽ നിന്നാണ് വന്നതിനാല്‍ അവയുടെ പ്രാധാന്യം അനിശ്ചിതത്വത്തിലാക്കി.

വെല്ലുവിളികൾക്കിടയിലും എഎസ്ഐയുടെ സ്വർണക്കർ പ്രതീക്ഷയിലാണ്. 2014-ൽ PGW കണ്ടെത്തിയതിനെത്തുടർന്ന്, 2017-ലും 2022-ലും നടന്ന ഖനനങ്ങൾ ചരിത്രപരമായ സന്ദർഭത്തിൻ്റെ കൂടുതൽ പാളികൾ പ്രദാനം ചെയ്തു. വരാനിരിക്കുന്ന കുഴിക്കൽ പുരാണ ക്വിലയുടെ മധ്യഭാഗത്തുള്ള കുന്തി ക്ഷേത്രത്തിനടുത്തുള്ള ഒരു സ്ഥലത്തെ കേന്ദ്രീകരിക്കും, അവിടെ സംഘം ഇതിനകം മൗര്യ-കുശാന രാജവംശങ്ങൾക്കിടയിലെ കാലഘട്ടത്തിലെത്തിയിട്ടുണ്ട്.

പുരാന ക്വില, അല്ലെങ്കിൽ “പഴയ കോട്ട”, ഡൽഹിയിലെ ഒരു ചരിത്ര കോട്ടയാണ്. പതിനാറാം നൂറ്റാണ്ടിൽ മുഗൾ ചക്രവർത്തി ഹുമയൂൺ പണികഴിപ്പിച്ച പുരാന ക്വില, മുഗൾ കാലഘട്ടത്തിലെ നിർമ്മാണത്തിൻ്റെ മഹത്വം പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്ന ഒരു വാസ്തുവിദ്യാ വിസ്മയമായി ഇപ്പോഴും നിലകൊള്ളുന്നു. എന്നാല്‍, പുരാതന ഇന്ത്യയിലെ രണ്ട് പ്രധാന സംസ്‌കൃത ഇതിഹാസങ്ങളിലൊന്നായ മഹാഭാരതത്തിൻ്റെ കാലം മുതലുള്ള പുരാതന വേരുകൾ ഇതിന് ഉണ്ടെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നതിനാൽ, അതിൻ്റെ ചരിത്രപരമായ പ്രാധാന്യം അതിൻ്റെ മുഗൾ ഉത്ഭവത്തിനപ്പുറത്തേക്ക് വ്യാപിക്കുന്നു.

മഹാഭാരതം തലമുറകളായി പരന്നുകിടക്കുന്ന ഒരു ഇതിഹാസ ആഖ്യാനമാണ്. ഹസ്തിനപുരത്തിൻ്റെ മേൽ നിയന്ത്രണത്തിനായി പാണ്ഡവരും കൗരവരും തമ്മിലുള്ള രാജവംശ പോരാട്ടങ്ങളെ ഇത് വിവരിക്കുന്നു. ആഖ്യാനം കടമ, ധാർമ്മികത, ഒരാളുടെ പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ അനന്തരഫലങ്ങൾ എന്നിവയുൾപ്പെടെ നിരവധി വിഷയങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു, ഇത് ഇന്ത്യൻ പുരാണങ്ങളുടെയും സംസ്കാരത്തിൻ്റെയും മൂലക്കല്ലാക്കി മാറ്റുന്നു.

മഹാഭാരത കാലത്ത് പാണ്ഡവ സഹോദരന്മാരുടെ തലസ്ഥാനമായ ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥത്തിൻ്റെ പുരാതന നഗരത്തിൻ്റെ സ്ഥലത്താണ് കോട്ട നിലകൊള്ളുന്നത് എന്ന വിശ്വാസത്തിലാണ് പുരാന ക്വിലയും മഹാഭാരതവും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം. ഐതിഹ്യമനുസരിച്ച്, പാണ്ഡവർ ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥം സ്ഥാപിക്കുകയും അവിടെ അവരുടെ രാജ്യം ഭരിക്കുകയും ചെയ്തു.

പുരാന ക്വിലയും ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥവും തമ്മിലുള്ള ഈ ബന്ധം നിരവധി നൂറ്റാണ്ടുകൾ പഴക്കമുള്ള ചരിത്ര ഗ്രന്ഥങ്ങളിലും വിവരണങ്ങളിലും പരാമർശിക്കപ്പെടുന്നുണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, മുഗൾ സാമ്രാജ്യത്തിലെ വിസിയറായിരുന്ന അബുൽ ഫാസലിൻ്റെ പതിനാറാം നൂറ്റാണ്ടിലെ “ഐൻ-ഇ-അക്ബരി” എന്ന കൃതി, ഡൽഹിയെ യഥാർത്ഥത്തിൽ ഇന്ദ്രപത് എന്ന് വിളിച്ചിരുന്നതായി വിവരിക്കുന്നു, ഇത് നഗരവും പുരാതന പാണ്ഡവ തലസ്ഥാനവും തമ്മിലുള്ള ബന്ധത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു.

മഹാഭാരത കാലഘട്ടത്തിൽ, ഏകദേശം ബിസി 1100-1200 കാലഘട്ടത്തിൽ, ഡൽഹിയുടെ ഐതിഹാസികമായ പുരാന ക്വില അല്ലെങ്കിൽ പഴയ കോട്ട, പ്രവർത്തനങ്ങളാൽ തിരക്കേറിയതായിരിക്കാമെന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്ന തെളിവുകൾ എഎസ്ഐ നേരത്തെ വെളിപ്പെടുത്തിയിരുന്നു.

എഎസ്ഐ ഡയറക്ടർ വസന്ത് സ്വർണകർ പറയുന്നതനുസരിച്ച്, പഴയ കോട്ടയിൽ നടന്നുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഖനനത്തിൽ പെയിൻ്റ് ചെയ്ത ഗ്രേ വെയർ (പിജിഡബ്ല്യു) ഷെഡുകളും മഹാഭാരത കാലഘട്ടവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട മൺപാത്ര പാത്രങ്ങളും ലഭിച്ചു. വ്യത്യസ്ത മൺപാത്ര ശൈലികൾ വ്യത്യസ്‌തമായ ചരിത്ര കാലഘട്ടങ്ങളെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു, പിജിഡബ്ല്യു അതിൻ്റെ തനതായ ചാര നിറവും കറുത്ത പാടുകളും സ്‌ട്രോക്കുകളും ഉൾക്കൊള്ളുന്ന ഡിസൈനുകളും കൊണ്ട് സവിശേഷമാക്കുന്നു.

1970-കളിൽ മഹാഭാരതത്തിൽ പരാമർശിച്ചിട്ടുള്ള സ്ഥലങ്ങളിൽ ഖനനം നടത്തിയ പ്രശസ്ത പുരാവസ്തു ഗവേഷകൻ ബിബി ലാലിൻ്റെ പയനിയറിംഗ് പ്രവർത്തനങ്ങളെ സ്വർണകർ എടുത്തുകാട്ടി. പിജിഡബ്ല്യു സംസ്കാരത്തെ ഇതിഹാസവുമായി ബന്ധപ്പെടുത്തിക്കൊണ്ടുള്ള ലാലിൻ്റെ കണ്ടെത്തലുകൾ സമകാലിക ചരിത്രകാരന്മാർക്കിടയിൽ പരക്കെ അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടു.

പുരാന ക്വിലയിലെ മൗര്യൻ കാലഘട്ടത്തിലെ ഒരു പടിക്കിണറിനു താഴെയുള്ള PGW ഷെർഡുകളുടെ കണ്ടെത്തൽ, മഹാഭാരത കാലഘട്ടത്തിലെ പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് ഈ സൈറ്റ് സാക്ഷ്യം വഹിച്ചിരിക്കാമെന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, പാണ്ഡവരുടെ രാജ്യമായ ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥത്തിൻ്റെ പുരാതന തലസ്ഥാനമായി ഈ സ്ഥലത്തെ പ്രഖ്യാപിക്കുന്നത് അകാലമാണെന്ന് സ്വർണ്ണകർ മുന്നറിയിപ്പ് നൽകി.

ഈ ശ്രമങ്ങളിലൂടെ പാണ്ഡവരുടെ ഐതിഹാസിക തലസ്ഥാനമായ പുരാതന ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥം കണ്ടെത്തുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്ന സാംസ്കാരിക മന്ത്രാലയത്തിൻ്റെ പ്രസ്താവനയുമായി പുരാന ക്വിലയിൽ നടന്നുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഉത്ഖനന ശ്രമങ്ങൾ യോജിക്കുന്നു.

ഈ വർഷാവസാനം പുതിയ ഉത്ഖനനം ആരംഭിക്കാനിരിക്കെ, PGW ലെയറിലേക്ക് നിർണായകമായി എത്തിച്ചേരാനാണ് ASI ലക്ഷ്യമിടുന്നത്. ഇത് ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥത്തിൻ്റെ ചരിത്രപരമായ സ്ഥലമായി പുരാന ക്വിലയെ സ്ഥിരീകരിക്കാൻ സാധ്യതയുണ്ട്. ഇത് മഹാഭാരതവുമായി ഒരു മൂർത്തമായ ബന്ധം നൽകുകയും ഡൽഹിയുടെ പുരാതന ചരിത്രത്തെക്കുറിച്ച് ആഴത്തിലുള്ള ധാരണ നൽകുകയും ചെയ്യും.