ഹൈദരാബാദ്: മഹാരാഷ്ട്രയിലെ കോലാപൂരിനടുത്തുള്ള ‘വാദി രത്നഗിരി’ എന്നറിയപ്പെടുന്ന പ്രശസ്തമായ ‘ജ്യോതിബ ദേവസ്ഥാന്‍ (ക്ഷേത്രം) തെലങ്കാന സംസ്ഥാനം ഉൾപ്പെടെ രാജ്യത്തുടനീളമുള്ള ലക്ഷക്കണക്കിന് ഭക്തരാണ് സന്ദർശിക്കുന്നത്.
കോലാപൂർ നഗരത്തിൽ നിന്ന് ഏകദേശം 18 കിലോമീറ്റർ വടക്ക് പടിഞ്ഞാറായി മനോഹരമായ ജ്യോതിബ പർവതനിരയിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഈ ഹേമദ്പന്തി ശൈലിയിലുള്ള ക്ഷേത്രം സമുദ്രനിരപ്പിൽ നിന്ന് ഏകദേശം 3100 അടി ഉയരത്തിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന മൂന്ന് ക്ഷേത്രങ്ങളുടെ ഒരു കൂട്ടമാണ്.
ഹൈദരാബാദിൽ നിന്ന് 545 കിലോമീറ്റർ അകലെയുള്ള ഈ ക്ഷേത്രം മുംബൈ ഹൈവേയിലൂടെ എത്തിച്ചേരാൻ ഏകദേശം 10 മണിക്കൂർ എടുക്കും.
ജ്യോതിബ (ദത്താത്രേയ) ബ്രഹ്മാവിൻ്റെയും വിഷ്ണുവിൻ്റെയും ശിവൻ്റെയും അവതാരമാണെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. 12 ജ്യോതിർലിംഗങ്ങളിലൊന്നായാണ് ഈ ക്ഷേത്രം അറിയപ്പെടുന്നത്.
രക്തഭോജ് രാക്ഷസൻ്റെയും രത്നാസുരൻ്റെയും സ്വേച്ഛാധിപത്യത്തിൽ നിന്ന് ഈ പ്രദേശത്തെ മോചിപ്പിക്കാൻ മഹാലക്ഷ്മി ദേവിയെ സഹായിക്കാൻ മൂന്ന് ദേവന്മാർ ജ്യോതിബയുടെ രൂപം സ്വീകരിച്ചതായി ഐതിഹ്യം പറയുന്നു. ജ്യോതിബ തൻ്റെ രാജ്യം സ്ഥാപിച്ചത് ഈ മലയിലാണ്.
നവജി സായയാണ് യഥാർത്ഥ കേദാരേശ്വര ക്ഷേത്രം നിർമ്മിച്ചത്. 1730-ൽ റാണോജി ഷിൻഡെ ഇന്നത്തെ ക്ഷേത്രം അതിൻ്റെ സ്ഥാനത്ത് പണിതു. കേദാരേശ്വറിലെ രണ്ടാമത്തെ ക്ഷേത്രം 1808-ൽ ദൗലത് റാവു ഷിൻഡെ നിർമ്മിച്ചതാണ്, റാംലിംഗിൻ്റെ താഴികക്കുടം ഉൾപ്പെടെയുള്ള മൂന്നാമത്തെ ക്ഷേത്രം 1780-ൽ മൽജി നിലം പൻഹാൽക്കറാണ് നിർമ്മിച്ചത്.
ജ്യോതിബ ക്ഷേത്രം കേദാർനാഥ് എന്നും വാദി രത്നഗിരി എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു.
എല്ലാ ചൈത്രപൂർണിമയിലും മഹാരാഷ്ട്രയിൽ നിന്നും രാജ്യത്തിൻ്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളിൽ നിന്നും ലക്ഷക്കണക്കിന് ഭക്തർ ഉയരമുള്ള (സാസൻ) കോലുകളുമായി വരുമ്പോൾ ഒരു വലിയ മേള നടക്കുന്നു.
ഉത്സവസമയത്ത് ക്ഷേത്രത്തിലേക്കുള്ള വഴിയിൽ ക്ഷേത്രത്തിനകത്തും പർവതനിരക്ക് കുറുകെയും ‘ഗുലാൽ’ (പിങ്ക് നിറം) വിതറുന്നത് കാരണം, പ്രദേശമാകെ പിങ്ക് നിറമാകും.
ഞായറാഴ്ച ജ്യോതിബയ്ക്ക് പുണ്യമാണ്. തീർത്ഥാടകരിൽ നിന്ന് ജ്യോതിബ പ്രഭു ഗുലാലിനെ ഒരു വഴിപാടായി സ്വീകരിക്കുന്നു, അവർ അത് ക്ഷേത്രത്തിന് കുറുകെ തളിച്ച് അതിനെ “പിങ്ക് ക്ഷേത്രം” ആക്കി മാറ്റുന്നു.
ക്ഷേത്രത്തിൽ നടക്കുന്ന വിവാഹങ്ങൾ മംഗളകരമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു, കൂടാതെ നവദമ്പതികൾ ദൂരദിക്കുകളിൽ നിന്ന് ക്ഷേത്രത്തിൽ പ്രാർത്ഥനകൾ അർപ്പിക്കാൻ വരുന്നതും കാണാം.
ചൈത്ര പൗർണ്ണമി ദിനത്തിൽ (ഏപ്രിൽ) ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന ഉത്സവം ലക്ഷക്കണക്കിന് ഭക്തരെ ആകർഷിക്കുന്നു. ‘ചാൻ ജി ഭാൽ’ എന്ന ഒറ്റ ശ്ലോകത്തിൽ ഭക്തർ ശ്രീ ജ്യോതിബയുടെ നാമം ജപിക്കുന്നു.
ഭക്തർ ഗുലാൽ (പിങ്ക് നിറം) വിതറുകയും തേങ്ങയും നാണയങ്ങളും നൽകുകയും ചെയ്യുന്ന ഉത്സവം സവിശേഷമാണ്.
ഈ ദിവസം, അതിരാവിലെ 5 മുതൽ 6 വരെ മഹാ അഭിഷേകവും 7 മുതൽ 8 വരെ മഹാപൂജയും തുടർന്ന് മറ്റ് പൂജകളും വലിയ ഘോഷയാത്രയിൽ അവസാനിക്കുന്നു.
സാസൻ കതി എന്നാൽ മുപ്പത് മുതൽ എഴുപത് അടി വരെ നീളമുള്ള ഞാങ്ങണയും മുകളിൽ കൊടികളുമാണ്.
വൈകുന്നേരം, ശ്രീ ജ്യോതിബയുടെ ഉത്സവ വിഗ്രഹത്തിൻ്റെ ഔപചാരിക ആരാധന നടത്തുന്നു, അവിടെ ജ്യോതിബ ഒരു പല്ലക്കിലിരുന്ന് യമൈ ക്ഷേത്രത്തിലേക്ക് പോകുന്നു.
യമൈ ദേവി ശ്രീ ജ്യോതിബയുടെ സഹോദരിയായതിനാൽ അതേ ദിവസം സൂര്യാസ്തമയത്തിനു ശേഷം യമൈ ദേവി ജമദഗ്നിയെ വിവാഹം കഴിക്കുന്നു. യമൈ ക്ഷേത്രത്തിലാണ് ഈ വിവാഹ ചടങ്ങുകൾ നടക്കുന്നത്.
ഈ അവസരത്തിൽ ശ്രീ ജ്യോതിബ യമൈ ദേവിക്ക് പല്ലക്കിലിരുന്ന് സമ്മാനങ്ങൾ വാങ്ങുകയും ചടങ്ങുകൾ പൂർത്തിയാക്കി അവർ ക്ഷേത്രത്തിലേക്ക് മടങ്ങുകയും ചെയ്യുന്നു. ഈ സമയത്ത് വിവിധ മതപരമായ ചടങ്ങുകൾ ആകർഷകമായ കരിമരുന്ന് പ്രയോഗം നടത്തുന്നു. ചിത്ര പൗർണമിയുടെ ഈ ഉത്സവം പൂർത്തിയാക്കാൻ ഒരു മാസമെടുക്കും.
ക്ഷേത്രം 4 മണിക്ക് തുറന്ന് 11 മണിക്ക് അടയ്ക്കും. ഒരു ദിവസം നീണ്ടുനിൽക്കുന്ന ദൈവിക ചടങ്ങുകളിൽ ഭക്തർക്ക് പങ്കെടുക്കാം. എന്നാൽ എപ്പോഴും തിരക്കാണ്, പ്രത്യേകിച്ച് വാരാന്ത്യങ്ങളിൽ.
പ്രസിദ്ധമായ ഒരു ക്ഷേത്രമാണെങ്കിലും, ഭക്തർക്ക് ശരിയായ ക്രമീകരണങ്ങളോ കാർ, വാഹന പാർക്കിങ്ങിന് സ്ഥലമോ ഇല്ല. വാഹനങ്ങൾ പ്രധാന റോഡിലോ ക്ഷേത്രത്തിനു സമീപമുള്ള ഇടവഴികളിലോ പാർക്ക് ചെയ്യുന്നു.
