രാജ്യത്തെ നിർബന്ധിത ഹിജാബ് നിയമങ്ങൾക്കെതിരെ രാജ്യവ്യാപകമായ പ്രതിഷേധങ്ങൾക്ക് കാരണമായ മഹ്‌സ അമിനിയുടെ മരണത്തിലേക്ക് നയിച്ച അക്രമത്തിന് ഇറാന്റെ ദിവ്യാധിപത്യം ഉത്തരവാദിയാണെന്ന് യുഎൻ കണ്ടെത്തി.
ജനീവ: നിയമത്തിനെതിരെ പ്രതിഷേധിക്കുന്നവർക്ക് കർശനമായ ശിക്ഷകൾ നൽകണമെന്ന് കടുത്ത മത വാദികൾ ആവശ്യപ്പെടുമ്പോഴും, ഇറാൻ രാജ്യത്ത് നിർബന്ധിത ശിരോവസ്ത്രം ധരിക്കാൻ വിസമ്മതിക്കുന്ന സ്ത്രീകൾക്കെതിരെ ഇലക്ട്രോണിക് നിരീക്ഷണത്തെയും പൊതുജനങ്ങളെയും കൂടുതലായി ആശ്രയിക്കുന്നതായി ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ റിപ്പോർട്ട് കണ്ടെത്തി.
മഹ്‌സ അമിനിയുടെ മരണത്തിലേക്ക് നയിച്ച “ശാരീരിക അക്രമത്തിന്” ഇറാന്റെ ദിവ്യാധിപത്യമാണ് ഉത്തരവാദിയെന്ന് കഴിഞ്ഞ വർഷം കണ്ടെത്തിയതിന് ശേഷമാണ് ഇസ്ലാമിക് റിപ്പബ്ലിക് ഓഫ് ഇറാനെക്കുറിച്ചുള്ള ഇൻഡിപെൻഡന്റ് ഇന്റർനാഷണൽ വസ്തുതാന്വേഷണ ദൗത്യത്തിന്റെ കണ്ടെത്തലുകൾ.
മഹ്സയുടെ മരണം രാജ്യത്തെ നിർബന്ധിത ഹിജാബ് നിയമങ്ങൾക്കെതിരെ രാജ്യവ്യാപകമായ പ്രതിഷേധങ്ങൾക്ക് കാരണമായി, അക്രമാസക്തമായ അറസ്റ്റിന്റെയും തടവിന്റെയും ഭീഷണി ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും ഇന്നും അവയ്‌ക്കെതിരായ പൊതുജനങ്ങളുടെ പ്രതിഷേധം തുടരുന്നു.
“2022 സെപ്റ്റംബറിൽ പ്രതിഷേധങ്ങൾ ആരംഭിച്ച് രണ്ടര വർഷത്തിന് ശേഷവും, ഇറാനിലെ സ്ത്രീകളും പെൺകുട്ടികളും നിയമത്തിലും പ്രായോഗികമായും വ്യവസ്ഥാപിതമായ വിവേചനം നേരിടുന്നു, അത് അവരുടെ ജീവിതത്തിന്റെ എല്ലാ മേഖലകളിലും, പ്രത്യേകിച്ച് നിർബന്ധിത ഹിജാബിന്റെ നിർവ്വഹണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട്,” റിപ്പോർട്ടില്‍ പറയുന്നു.
“ഹിജാബ് ഒരു പൗര ഉത്തരവാദിത്തമായി ചിത്രീകരിച്ച് ബിസിനസുകളെയും സ്വകാര്യ വ്യക്തികളെയും ഹിജാബ് അനുസരണത്തിൽ ഉൾപ്പെടുത്താനുള്ള പ്രത്യക്ഷ ശ്രമത്തിൽ, രാജ്യം സർക്കാർ സ്പോൺസർ ചെയ്യുന്ന ജാഗ്രതാ സംവിധാനത്തെ കൂടുതലായി ആശ്രയിക്കുന്നു” എന്നും റിപ്പോര്‍ട്ടില്‍ പരാമര്‍ശിക്കുന്നു.
20 പേജുള്ള റിപ്പോർട്ടിലെ കണ്ടെത്തലുകളെക്കുറിച്ച് അഭിപ്രായം ചോദിക്കാനുള്ള അഭ്യർത്ഥനയോട് ന്യൂയോർക്കിലെ ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയിലേക്കുള്ള ഇറാന്റെ ദൗത്യസംഘം ഉടൻ പ്രതികരിച്ചില്ല.
ഇറാൻ എങ്ങനെയാണ് ഇലക്ട്രോണിക് നിരീക്ഷണത്തെ കൂടുതലായി ആശ്രയിക്കുന്നതെന്ന് യുഎൻ അന്വേഷകർ അതിൽ വിവരിക്കുന്നുണ്ട്. പൊതുസ്ഥലങ്ങളിൽ സ്ത്രീകളെ നിരീക്ഷിക്കാൻ ഇറാനിയൻ ഉദ്യോഗസ്ഥർ “വ്യോമ ഡ്രോൺ നിരീക്ഷണം” വിന്യസിക്കുന്നതും ആ ശ്രമങ്ങളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.
ടെഹ്‌റാനിലെ അമീർകബീർ സർവകലാശാലയിലെ പ്രവേശന കവാടത്തിൽ, ഹിജാബ് ധരിക്കാത്ത സ്ത്രീകളെ കണ്ടെത്തുന്നതിനായി അധികൃതർ മുഖം തിരിച്ചറിയൽ സോഫ്റ്റ്‌വെയർ സ്ഥാപിച്ചതായി റിപ്പോർട്ടിൽ പറയുന്നു.
ഇറാനിലെ പ്രധാന റോഡുകളിലെ നിരീക്ഷണ ക്യാമറകളും ഹിജാബ് ധരിക്കാത്ത സ്ത്രീകളെ തിരയുന്നതിൽ ഉൾപ്പെട്ടിട്ടുണ്ടെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.
ആംബുലൻസുകൾ, ബസുകൾ, മെട്രോ കാറുകൾ, ടാക്സികൾ എന്നിവയുൾപ്പെടെയുള്ള വാഹനങ്ങളിൽ ഹിജാബ് ധരിക്കാത്ത സ്ത്രീകളെ കുറിച്ച് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യാൻ പൊതുജനങ്ങളെ അനുവദിക്കുന്ന ഇറാനിയൻ പോലീസ് വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്ന “നസർ” മൊബൈൽ ഫോൺ ആപ്പ് തങ്ങൾക്ക് ലഭിച്ചതായി യുഎൻ അന്വേഷകർ പറഞ്ഞു.
“നിർബന്ധിത ഹിജാബ് നിയമലംഘനം നടന്നതായി ആരോപിക്കപ്പെടുന്ന വാഹനത്തിന്റെ സ്ഥലം, തീയതി, സമയം, ലൈസൻസ് പ്ലേറ്റ് നമ്പർ എന്നിവ ഉപയോക്താക്കൾക്ക് ചേർക്കാം, തുടർന്ന് വാഹനം ഓൺലൈനിൽ ഫ്ലാഗ് ചെയ്യപ്പെടുകയും പോലീസിനെ അറിയിക്കുകയും ചെയ്യും,” എന്ന് റിപ്പോർട്ടിൽ പറയുന്നു.
തുടർന്ന് വാഹനത്തിന്റെ രജിസ്റ്റർ ചെയ്ത ഉടമയ്ക്ക് (തത്സമയം) ഒരു സന്ദേശം അയയ്ക്കുന്നു, നിർബന്ധിത ഹിജാബ് നിയമങ്ങൾ ലംഘിച്ചതായി കണ്ടെത്തിയെന്നും ഈ മുന്നറിയിപ്പുകൾ അവഗണിച്ചാൽ അവരുടെ വാഹനങ്ങൾ കണ്ടുകെട്ടുമെന്നും മുന്നറിയിപ്പ് നൽകുന്നു.
ആ ടെക്സ്റ്റ് സന്ദേശങ്ങൾ അപകടകരമായ സാഹചര്യങ്ങളിലേക്ക് നയിച്ചു. 2024 ജൂലൈയിൽ, അത്തരമൊരു സന്ദേശം ലഭിച്ചതായും കാസ്പിയൻ കടലിനടുത്തുള്ള ഒരു ചെക്ക്‌പോസ്റ്റിൽ നിന്ന് ഓടിപ്പോകുകയായിരുന്ന ഒരു സ്ത്രീയെ പോലീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥർ വെടിവച്ചു കൊന്നു. ആക്ടിവിസ്റ്റുകൾക്ക് ഇത്തരത്തിലൊരു സന്ദേശം ലഭിച്ചതായും അവർ പറയുന്നു.
2022-ൽ മഹ്‌സ അമിനിയുടെ മരണത്തിനു ശേഷവും സംഘർഷങ്ങൾ നിലനിൽക്കുന്നു. അമിനിയുടെ മരണം മാസങ്ങൾ നീണ്ട പ്രതിഷേധങ്ങൾക്കും 500-ലധികം പേർ കൊല്ലപ്പെടുകയും 22,000-ത്തിലധികം പേർ തടങ്കലിൽ ആകുകയും ചെയ്തു.
ബഹുജന പ്രകടനങ്ങൾക്ക് ശേഷം, ഹിജാബ് നിയമങ്ങൾ നടപ്പിലാക്കുന്നത് പോലീസ് നിർത്തിവച്ചു, എന്നാൽ 2024 ഏപ്രിലിൽ നൂർ – അല്ലെങ്കിൽ “ലൈറ്റ്” – പദ്ധതി പ്രകാരം അത് വീണ്ടും ശക്തമാക്കി. നൂർ പദ്ധതി പ്രകാരം കുറഞ്ഞത് 618 സ്ത്രീകളെ അറസ്റ്റ് ചെയ്തിട്ടുണ്ടെന്ന് ഇറാനിലെ ഒരു പ്രാദേശിക മനുഷ്യാവകാശ പ്രവർത്തക ഗ്രൂപ്പിനെ ഉദ്ധരിച്ച് യുഎൻ അന്വേഷകർ പറഞ്ഞു.
അതേസമയം, കഴിഞ്ഞ വർഷം ഇറാൻ കുറഞ്ഞത് 938 പേരെ വധശിക്ഷയ്ക്ക് വിധേയരാക്കി, ഇത് 2021 നെ അപേക്ഷിച്ച് മൂന്നിരട്ടി വർധനവാണെന്ന് യുഎൻ പറഞ്ഞു. മയക്കുമരുന്ന് കുറ്റങ്ങൾക്ക് പലരും ശിക്ഷിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ടെങ്കിലും, വധശിക്ഷകൾ “ഈ കാലയളവിൽ വിയോജിപ്പിനെ മൊത്തത്തിൽ അടിച്ചമർത്തുന്നതുമായി ഒരു ബന്ധം സൂചിപ്പിക്കുന്നു” എന്ന് റിപ്പോർട്ട് പറഞ്ഞു.
ഹിജാബിനെതിരെ ഇറാൻ നടപടികൾ തുടരുമ്പോൾ, വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന സാമൂഹിക അസ്വസ്ഥതകൾക്കിടയിൽ , ആണവ പദ്ധതിയെച്ചൊല്ലിയുള്ള യുഎസ് ഉപരോധങ്ങൾ കാരണം ഇറാൻ ആഴമേറിയ സാമ്പത്തിക പ്രതിസന്ധിയും നേരിടുന്നു. യുഎസ് പ്രസിഡന്റ് ഡൊണാൾഡ് ട്രംപ് പുതിയ ചർച്ചകൾക്ക് ആഹ്വാനം ചെയ്തിട്ടുണ്ടെങ്കിലും, നയതന്ത്ര ശ്രമങ്ങൾക്ക് ഇറാൻ ഇതുവരെ പ്രതികരിച്ചിട്ടില്ല. രാഷ്ട്രീയ അടിച്ചമർത്തലുകളുടെയും സാമ്പത്തിക ബുദ്ധിമുട്ടുകളുടെയും സംയോജനം ഇറാൻ സർക്കാരിനെ വെല്ലുവിളിക്കുന്നത് തുടരുന്നു.
