2022 ലെ “സ്ത്രീകൾ, ജീവിതം, സ്വാതന്ത്ര്യം” പ്രതിഷേധങ്ങൾക്ക് ശേഷം വിയോജിപ്പുകൾ അടിച്ചമർത്താൻ ഇറാൻ ഡിജിറ്റൽ, നിരീക്ഷണ സാങ്കേതികവിദ്യയും “സർക്കാർ സ്പോൺസർ ചെയ്ത ജാഗ്രതാവാദവും” കൂടുതലായി ഉപയോഗിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് ഐക്യരാഷ്ട്ര സഭയുടെ അന്വേഷണ റിപ്പോര്‍ട്ടില്‍ പറയുന്നു.
“വിയോജിപ്പുകളെ അടിച്ചമർത്താൻ ടെഹ്‌റാൻ ഏകീകൃത ഭരണകൂട ശ്രമങ്ങൾ നടത്തുകയാണ്, ഭയത്തിന്റെയും വ്യവസ്ഥാപിതമായ ശിക്ഷാനടപടികളുടെയും അന്തരീക്ഷം നിലനിർത്തുന്നു” എന്ന് ഇറാനെക്കുറിച്ചുള്ള ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ സ്വതന്ത്ര അന്താരാഷ്ട്ര വസ്തുതാന്വേഷണ ദൗത്യം ഒരു പുതിയ റിപ്പോർട്ടിൽ പറഞ്ഞു. സംസ്ഥാനം സ്പോൺസർ ചെയ്ത ജാഗ്രതാ നടപടികൾ ഉൾപ്പെടെ, സാങ്കേതിക വിദ്യയുടെയും നിരീക്ഷണത്തിന്റെയും വർദ്ധിച്ച ഉപയോഗവും ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു എന്ന് റിപ്പോര്‍ട്ടില്‍ പരാമര്‍ശമുണ്ട്.
ഇസ്ലാമിക ശരീഅത്ത് നിയമത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള സ്ത്രീകൾക്കുള്ള കർശനമായ വസ്ത്രധാരണ നിയമം ലംഘിച്ചുവെന്നാരോപിച്ച് അറസ്റ്റിലായ 22 കാരിയായ മഹ്‌സ അമിനി 2022 സെപ്റ്റംബറിൽ മരിച്ചതിനെത്തുടർന്നാണ് ഇറാനിൽ പ്രതിഷേധങ്ങൾ പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ടത്.
പരമോന്നത നേതാവ് ആയത്തുള്ള അലി ഖമേനിയുടെ കീഴിലുള്ള രാജ്യത്തെ സർക്കാരിനെതിരെ ആഴ്ചകളോളം നീണ്ടുനിന്ന വിലക്കുകൾ ലംഘിക്കുന്ന പ്രതിഷേധങ്ങൾക്ക് വ്യാപകമായ കോപം കാരണമായി. 2022 നവംബറിൽ, മാരകമായ അടിച്ചമർത്തലിനെക്കുറിച്ച് യുഎൻ മനുഷ്യാവകാശ കൗൺസിൽ ഒരു ഉന്നതതല അന്വേഷണം ആരംഭിച്ചിരുന്നു.
പ്രതിഷേധങ്ങൾ കൊടുമ്പിരി കൊണ്ടിരുന്ന തീവ്രമായ അക്രമത്തിൽ നിന്ന് “തുടർന്നുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന നിശബ്ദതയിലേക്കും അടിച്ചമർത്തലിലേക്കും” പാത മാറിയെന്ന് വസ്തുതാന്വേഷണ ദൗത്യത്തിന്റെ അദ്ധ്യക്ഷ സാറാ ഹൊസൈൻ വെള്ളിയാഴ്ച ഒരു പത്രസമ്മേളനത്തിൽ പറഞ്ഞു.
2022 ലെ പ്രതിഷേധങ്ങൾക്ക് ആക്കം കൂട്ടിയ സമത്വത്തിനും നീതിക്കും വേണ്ടിയുള്ള ആവശ്യങ്ങൾ വേണ്ടത്ര അംഗീകരിക്കാൻ ഇറാൻ രണ്ട് വർഷമായി വിസമ്മതിക്കുകയാണെന്നും ഹൊസൈൻ പറഞ്ഞു.
“പ്രതിഷേധക്കാർ, ഇരകളുടെ കുടുംബങ്ങൾ, അതിജീവിച്ചവർ, പ്രത്യേകിച്ച് സ്ത്രീകൾ, പെൺകുട്ടികൾ എന്നിവർക്കെതിരായ കുറ്റകൃത്യവൽക്കരണം, നിരീക്ഷണം, തുടർച്ചയായ അടിച്ചമർത്തൽ എന്നിവ വളരെയധികം ആശങ്കാജനകമാണ്,” അവര്‍ കൂട്ടിച്ചേര്‍ത്തു.
2024 ഏപ്രിൽ മുതൽ, ഇറാൻ നിർബന്ധിത ഹിജാബ് ധരിക്കൽ ലംഘിക്കുന്ന സ്ത്രീകൾക്കെതിരായ പോലീസിംഗും ക്രിമിനൽ പ്രോസിക്യൂഷനും വർദ്ധിപ്പിച്ചതായി അന്വേഷണത്തിൽ കണ്ടെത്തി.
സമാധാനപരമായ പ്രതിഷേധങ്ങൾക്കും സ്ത്രീകൾക്കും പെൺകുട്ടികൾക്കുമെതിരായ വിവേചനത്തിനും നേരെയുണ്ടായ അക്രമാസക്തമായ അടിച്ചമർത്തൽ ഗുരുതരമായ അവകാശ ലംഘനങ്ങൾക്ക് കാരണമായതായി മിഷൻ അതിന്റെ ആദ്യ റിപ്പോർട്ടിൽ കണ്ടെത്തി, അവയിൽ പലതും മനുഷ്യരാശിക്കെതിരായ കുറ്റകൃത്യങ്ങൾക്ക് തുല്യമാണെന്നും അതില്‍ പറയുന്നു.
പ്രതിഷേധങ്ങളുടെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ ഇതുവരെ 10 പുരുഷന്മാരെ വധിച്ചിട്ടുണ്ടെന്നും കുറഞ്ഞത് 11 പുരുഷന്മാരും മൂന്ന് സ്ത്രീകളും ഇപ്പോഴും വധശിക്ഷയ്ക്ക് വിധേയരാകാനുള്ള സാധ്യതയുണ്ടെന്നും അന്വേഷകർ പറഞ്ഞു.
“വിയോജിപ്പുകളെ നിശബ്ദമാക്കാൻ സംസ്ഥാനം ഡിജിറ്റൽ ഉപകരണങ്ങൾ ഉപയോഗപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്, ആവിഷ്കാര സ്വാതന്ത്ര്യത്തെയും കൂട്ടായ്മയെയും നിയന്ത്രിക്കുന്നതിനും ആഖ്യാനങ്ങളെ നിയന്ത്രിക്കുന്നതിനും സാങ്കേതികവിദ്യ സംസ്ഥാന നിയന്ത്രണം വർദ്ധിപ്പിക്കുകയും വിപുലീകരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു,” മിഷൻ പറഞ്ഞു.
ഡിജിറ്റൽ മേഖലയിൽ നിരീക്ഷണത്തിലും സംസാര നിയന്ത്രണത്തിലും ടെഹ്‌റാൻ “വൻതോതിൽ ഏർപ്പെട്ടിട്ടുണ്ടെന്ന്” ഹൊസൈൻ പറഞ്ഞു.
ഉദാഹരണത്തിന്, സ്വകാര്യ വാഹനങ്ങളിലെ നിയമലംഘനങ്ങൾ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യാൻ പരിശോധിച്ച വ്യക്തികളെ നാസർ ആപ്പ് അനുവദിക്കുന്നു. “ആംബുലൻസുകളിലോ, പൊതുഗതാഗതത്തിലോ, ടാക്സികളിലോ ഉള്ള സ്ത്രീകളെ നിരീക്ഷിക്കുന്നതിനായി സെപ്റ്റംബറിൽ ഇത് അപ്‌ഡേറ്റ് ചെയ്‌തതായി” റിപ്പോർട്ടിൽ പറയുന്നു. ഹിജാബ് നിയമങ്ങൾ ലംഘിച്ചുവെന്നാരോപിച്ച് സ്ത്രീകളിൽ നിന്ന് വാഹനങ്ങൾ കണ്ടുകെട്ടുന്ന നടപടിയും തുടരുന്നുണ്ടെന്നും അത് കൂട്ടിച്ചേർത്തു.
“ആപ്പുകൾ, ഡ്രോണുകൾ, മുഖം തിരിച്ചറിയൽ സാങ്കേതിക വിദ്യയുടെ ഉപയോഗം എന്നിവയിലൂടെയുള്ള നിരീക്ഷണത്തിന്റെ അതിശയകരമാംവിധം വർദ്ധനവ്” മിഷൻ അംഗം ഷഹീൻ സർദാർ അലി എടുത്തുപറഞ്ഞു, ഇത് “വ്യക്തികളുടെ സ്വകാര്യ ജീവിതത്തിലേക്കുള്ള നുഴഞ്ഞുകയറ്റവുമാണെന്നും” അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു.
ലോകമെമ്പാടും മുഖം തിരിച്ചറിയൽ സാങ്കേതികവിദ്യ ഉപയോഗിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും, ഇറാനിൽ “അസാധാരണമാം വിധം” ഒരു സ്ത്രീ എന്ത് ധരിക്കുന്നു അല്ലെങ്കിൽ ധരിക്കുന്നില്ല എന്ന് നിരീക്ഷിക്കുക എന്നതാണെന്ന് ഹൊസൈൻ പറഞ്ഞു.
കൂടാതെ, 2024 ഏപ്രിലിൽ ടെഹ്‌റാനിലും തെക്കൻ ഇറാനിലും ഹിജാബ് പാലിക്കൽ നിരീക്ഷിക്കാൻ സംസ്ഥാനം വ്യോമ ഡ്രോൺ നിരീക്ഷണം ഉപയോഗിച്ചതായി റിപ്പോർട്ട് പറയുന്നു.
ഇറാനിലെ നീതിന്യായ വ്യവസ്ഥയ്ക്ക് അടിസ്ഥാന സ്വാതന്ത്ര്യമില്ലെന്നും നീതി തേടുന്ന ഇരകൾക്ക് നീതി നിഷേധിക്കപ്പെടുകയും അവരുടെ കുടുംബങ്ങളോടൊപ്പം “നിരന്തരം ഭീഷണിപ്പെടുത്തുകയും, അറസ്റ്റ് ചെയ്യുകയും, ക്രിമിനൽ പ്രോസിക്യൂഷന് വിധേയമാക്കുകയും” ചെയ്യുന്നുവെന്നും മിഷൻ പറഞ്ഞു. അതിനാൽ രാജ്യത്തിന് പുറത്ത് സമഗ്രമായ ഉത്തരവാദിത്ത നടപടികൾ തുടരേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാണെന്ന് സർദാർ അലി പറഞ്ഞു.
അന്വേഷണം അവസാന ഘട്ടത്തിലേക്ക് അടുക്കുകയാണ്. രണ്ട് വർഷത്തിനിടെ 38,000 തെളിവുകൾ ശേഖരിച്ച് സൂക്ഷിച്ചു. 285 ഇരകളെയും സാക്ഷികളെയും ചോദ്യം ചെയ്തു.
അതേസമയം, ദൗത്യസംഘത്തിന് രാജ്യത്തേക്ക് പ്രവേശനം ഇറാൻ നിഷേധിച്ചിരിക്കുകയാണ്. സ്വന്തം അന്വേഷണം നീട്ടിക്കൊണ്ടുപോകുന്നതിനുപകരം, പ്രതിഷേധങ്ങളെയും അവയുടെ അനന്തരഫലങ്ങളെയും കുറിച്ച് മാത്രമല്ല, വിശാലമായ വ്യാപ്തിയിൽ അവകാശ ലംഘനങ്ങളെക്കുറിച്ച് പുതിയൊരു അന്വേഷണം നടത്തണമെന്ന് മിഷൻ ആവശ്യപ്പെട്ടു.
റിപ്പോർട്ട് ചൊവ്വാഴ്ച മനുഷ്യാവകാശ കൗൺസിലിൽ അവതരിപ്പിക്കും
