ന്യൂഡൽഹി: 2002ലെ കലാപത്തിനിടെ ബിൽക്കീസ് ബാനോയെ കൂട്ടബലാത്സംഗം ചെയ്ത കേസിലും അവരുടെ കുടുംബാംഗങ്ങളിൽ ഏഴ് പേരെ കൊലപ്പെടുത്തിയ കേസിലും 11 പ്രതികൾക്ക് ശിക്ഷ ഇളവ് നൽകാനുള്ള ഗുജറാത്ത് സർക്കാരിന്റെ തീരുമാനം സുപ്രീം കോടതി റദ്ദാക്കി. ജസ്റ്റിസുമാരായ ബിവി നാഗരത്ന, ഉജ്ജൽ ഭുയാൻ എന്നിവരടങ്ങിയ ബെഞ്ച് പ്രതികളോട് രണ്ടാഴ്ചയ്ക്കകം ജയിൽ അധികൃതർക്ക് മുന്നിൽ കീഴടങ്ങാൻ നിർദ്ദേശിച്ചു.
ഇളവുകളെ ചോദ്യം ചെയ്തുള്ള പൊതുതാൽപര്യ ഹർജി നിലനിർത്താനാകുന്നതാണെന്ന് പരിഗണിച്ച ബെഞ്ച്, ഇളവ് ഉത്തരവ് പാസാക്കാൻ ഗുജറാത്ത് സർക്കാരിന് അധികാരമില്ലെന്നും പറഞ്ഞു.
കുറ്റവാളികളെ വിചാരണ ചെയ്യുകയും ശിക്ഷിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന സംസ്ഥാനത്തിന് കുറ്റവാളികളുടെ ഇളവ് ഹരജിയിൽ തീരുമാനമെടുക്കാൻ അധികാരമുണ്ടെന്ന് സുപ്രീം കോടതി വ്യക്തമാക്കി. മഹാരാഷ്ട്രയാണ് പ്രതികളെ വിചാരണ ചെയ്തത്.
“ഞങ്ങൾ മറ്റ് വിഷയങ്ങളിലേക്ക് കടക്കുന്നില്ല. എന്നാൽ, ഗുജറാത്ത് സർക്കാർ നിക്ഷിപ്തമല്ലാത്ത അധികാരം കവർന്നെടുക്കുകയും അധികാര ദുർവിനിയോഗം നടത്തുകയും ചെയ്തതിനാൽ നിയമവാഴ്ച ലംഘിക്കപ്പെടുന്നു. ആ നിലയിലും, ഇളവ് ഉത്തരവുകൾ റദ്ദാക്കപ്പെടാൻ അർഹമാണ്,” 100 പേജിലധികം വരുന്ന വിധി പ്രസ്താവിച്ചുകൊണ്ട് ബെഞ്ച് പറഞ്ഞു.
ബിൽക്കിസ് ബാനോ കേസിൽ അകാല മോചനത്തിനായുള്ള അപേക്ഷയുമായി സുപ്രീം കോടതിയെ സമീപിച്ച കുറ്റവാളികളിലൊരാൾക്ക് ഗുജറാത്ത് സർക്കാർ കൂട്ടുനിൽക്കുകയും ഒരുമിച്ച് പ്രവർത്തിക്കുകയും ചെയ്തുവെന്ന് സുപ്രീം കോടതി നിരീക്ഷിച്ചു.
കേസിൽ ശിക്ഷാ ഇളവ് തേടി സുപ്രീം കോടതിയെ സമീപിച്ച പ്രതികളിലൊരാളായ രാധശ്യാം ഭഗവാൻദാസ് ഷായ്ക്കൊപ്പം ഗുജറാത്ത് സർക്കാർ ഒത്തുകളിച്ചെന്നാണ് സുപ്രീം കോടതി നിരീക്ഷിച്ചത്. കുറ്റവാളികൾക്ക് ഇളവ് അനുവദിച്ചതിലൂടെ സംസ്ഥാന സർക്കാർ അധികാര ദുർവിനിയോഗം നടത്തിയെന്നും സുപ്രീം കോടതി രൂക്ഷമായ ഭാഷയിൽ വിമർശിച്ചു. 1992 ജൂലൈ 9 ലെ ഗുജറാത്ത് സംസ്ഥാന നയ പ്രകാരം 2022 മെയ് 13 ലെ വിധിക്കെതിരെ ഗുജറാത്ത് സർക്കാർ പുനഃപരിശോധനാ ഹർജി നൽകാത്തത് എന്തുകൊണ്ടാണെന്ന് മനസിലാക്കാൻ കഴിഞ്ഞില്ലെന്നും കോടതി പറഞ്ഞു.
2022 മെയ് 13-ലെ കോടതി ഉത്തരവ് മുതലെടുത്ത് മറ്റ് കുറ്റവാളികളും ശിക്ഷ ഇളവിന് അപേക്ഷിക്കുകയും ഗുജറാത്ത് സർക്കാർ ഇളവ് അനുവദിക്കുകയും ചെയ്തു. ഗുജറാത്ത് സർക്കാർ ഈ കേസിൽ മൂന്നാം പ്രതിയായ രാധശ്യാം ഭഗവാൻദാസ് ഷായ്ക്കൊപ്പം ഒത്തുകളിക്കുകയും ചെയ്തു. വസ്തുതകൾ അടിച്ചമർത്തിക്കൊണ്ട് കോടതിയെ തെറ്റിദ്ധരിപ്പിച്ചു. ഗുജറാത്ത് സർക്കാർ അധികാരം ഉപയോഗിച്ചത് മറ്റൊരു സംസ്ഥാനത്തിന്റെ അധികാരം കവർന്നെടുക്കൽ മാത്രമായിരുന്നു. ഉത്തരവിൽ സുപ്രീം കോടതി വ്യക്തമാക്കി.
2019 ജൂലൈയിൽ ശിക്ഷ ഇളവിനായി ഗുജറാത്ത് ഹൈക്കോടതിയിൽ സമർപ്പിച്ച റിട്ട് ഹർജി തള്ളിയ കാര്യം പ്രതിയായ രാധശ്യാം ഭഗവാൻദാസ് ഷാ മറച്ചുവച്ചതായും സുപ്രീം കോടതി നിരീക്ഷിച്ചു. വിചാരണ നടന്നത് മഹാരാഷ്ട്രയിലാണെന്നതടക്കം ചൂണ്ടിക്കാട്ടിയാണ് അന്ന് ഹൈക്കോടതി ഹർജി തള്ളിയത്. ഇതിനുശേഷം 2019 ഓഗസ്റ്റ് 1-ന് അദ്ദേഹം ശിക്ഷായിളവിനായി മഹാരാഷ്ട്ര സർക്കാരിനെ സമീപിച്ചു. എന്നാൽ സിബിഐയും ഗുജറാത്ത് പൊലീസും അടക്കമുള്ളവർ ഇതിനെ അനുകൂലിക്കാതെ വന്നതോടെ ഈ വഴി അടഞ്ഞു. ഇതോടെയാണ് ഹൈക്കോടതി ഉത്തരവ് മറച്ചുവച്ച് രാധശ്യാം ഭഗവാൻദാസ് ഷാ സുപ്രീം കോടതിയെ സമീപിച്ചത്. ഈ ഹർജിയിലാണ് തടവുപുള്ളികൾക്ക് ശിക്ഷാ ഇളവ് നൽകുന്ന 1992 ലെ ഗുജറാത്ത് സർക്കാർ നയപ്രകാരം പ്രതിയുടെ അപേക്ഷ പരിഗണിക്കാൻ സുപ്രീം കോടതി സംസ്ഥാന സർക്കാരിന് നിർദേശം നൽകിയത്.
എന്നാൽ 1992 ലെ ഗുജറാത്ത് സർക്കാർ നയം റദ്ദാക്കി 2014-ൽ പുതിയ നയം കൊണ്ടുവന്ന കാര്യം സർക്കാർ സുപ്രീം കോടതിയെ അറിയിച്ചില്ലെന്നും സുപ്രീം കോടതി കുറ്റപ്പെടുത്തി. 2014-ൽ പ്രസ്തുത നയം റദ്ദാക്കുകയും പകരം മറ്റൊരു നയം ഏർപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്തതായി ഒരു കക്ഷിയും ഈ കോടതിയുടെ ശ്രദ്ധയിൽപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ല. 09-07-1992 ലെ പോളിസി റദ്ദാക്കിയതിന്റെ ഫലം എന്താണെന്ന് ഹർജിക്കാനോ ഗുജറാത്ത് സര്ക്കാരോ ഈ കോടതിയെ അറിയിച്ചിട്ടില്ലെന്നും സുപ്രീം കോടതി പറഞ്ഞു. 2014 ലെ പുതിയ നയപ്രകാരം 11 പ്രതികൾക്കും ഇളവ് ലഭിക്കില്ലെന്നിരിക്കെയാണ് 1992 ലെ നയപ്രകാരം കേസ് പരിഗണിക്കണമെന്ന ആവശ്യവുമായി പ്രതി രാധശ്യാം ഭഗവാൻദാസ് ഷാ തങ്ങളെ സമീപിച്ചതെന്നും കോടതി വ്യക്തമാക്കി.
“ഗുജറാത്ത് ഭരണകൂടത്തിന്റെ അധികാരം കവർന്നെടുക്കലിന്റെയും അധികാര ദുർവിനിയോഗത്തിന്റെയും ഉദാഹരണമാണിത്. ഇളവ് അനുവദിച്ചുകൊണ്ട് നിയമവാഴ്ച ലംഘിക്കാൻ ഈ കോടതിയുടെ ഉത്തരവ് ഉപയോഗിച്ച ഒരു ക്ലാസിക് കേസാണിത്,” ബെഞ്ച് പറഞ്ഞു. നിയമവാഴ്ചയുടെ ലംഘനം തുല്യതയ്ക്കുള്ള അവകാശത്തെ നിഷേധിക്കുന്നതിന് തുല്യമാണെന്ന് സുപ്രീം കോടതി പറഞ്ഞു.
“നിയമവാഴ്ച എന്നതിനർത്ഥം ആരും, എത്ര ഉയർന്നാലും നിയമത്തിന് അതീതരല്ല. സമത്വം ഇല്ലെങ്കിൽ നിയമവാഴ്ച ഉണ്ടാകില്ല. നിയമവാഴ്ച നടപ്പാക്കാൻ കോടതി ഇടപെടണം. നിയമവാഴ്ച ഉയർത്തിപ്പിടിക്കുന്നതിൽ ഈ കോടതി ഒരു വഴിവിളക്കായിരിക്കണം. ജനാധിപത്യത്തിൽ നിയമവാഴ്ച സംരക്ഷിക്കപ്പെടേണ്ടതുണ്ട്,” കോടതി പറഞ്ഞു.
“അനുകമ്പയ്ക്കും സഹതാപത്തിനും ഒരു പങ്കുമില്ല. ഹൈക്കോടതിയും സുപ്രീം കോടതിയും പോലുള്ള സ്വതന്ത്ര സ്ഥാപനങ്ങൾക്ക് നൽകുന്ന ജുഡീഷ്യൽ റിവ്യൂ അധികാരത്തിലൂടെയാണ് നിയമവാഴ്ച സംരക്ഷിക്കപ്പെടുന്നത്. അനന്തരഫലങ്ങളുടെ അലയൊലികൾ ശ്രദ്ധിക്കാതെ നിയമവാഴ്ച സംരക്ഷിക്കപ്പെടണം,” ബെഞ്ച് പറഞ്ഞു.
നിയമവാഴ്ച പാലിക്കാതെ നീതി നടപ്പാക്കാനാകില്ലെന്നും കുറ്റവാളികളുടെ അവകാശങ്ങൾ മാത്രമല്ല, ഇരകളുടെ അവകാശങ്ങളും നീതി ഉൾക്കൊള്ളുന്നുവെന്നും അതിൽ പറയുന്നു.
“കുറ്റവാളികളെ ജയിലിന് പുറത്ത് തുടരാൻ അനുവദിക്കുന്നത് അസാധുവായ ഉത്തരവുകൾക്ക് ഒരു തടവുശിക്ഷ നൽകുന്നതിന് തുല്യമായിരിക്കും. കുറ്റവാളികൾ 14 വർഷത്തിലധികം ജയിലിൽ കഴിയുകയും ലിബറൽ പരോളും ഫർലോയും ആസ്വദിക്കുകയും ചെയ്തു. പ്രതികളുടെ (കുറ്റവാളികളുടെ) സ്വാതന്ത്ര്യം ഹനിക്കുന്നത് ന്യായമാണെന്ന് ഞങ്ങൾ വിശ്വസിക്കുന്നു. ശിക്ഷിക്കപ്പെട്ട് ജയിലിലായതോടെ അവർക്ക് സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനുള്ള അവകാശം നഷ്ടപ്പെട്ടു. കൂടാതെ, അവർക്ക് വീണ്ടും ഇളവ് തേടണമെങ്കിൽ, അവർ ജയിലിലായിരിക്കേണ്ടത് പ്രധാനമാണ്, ”ബെഞ്ച് പറഞ്ഞു.
ബിൽക്കിസ് ബാനോ കേസിലെ പ്രതികൾക്ക് ഇളവ്
ബാനോ നൽകിയ ഹർജിയടക്കം 11 ദിവസത്തെ വാദം കേട്ട ശേഷം കഴിഞ്ഞ വർഷം ഒക്ടോബർ 12ന് സുപ്രീം കോടതി വിധി പറയാൻ മാറ്റി വച്ചിരുന്നു.
11 പ്രതികളുടെ ശിക്ഷാ ഇളവ് സംബന്ധിച്ച ഒറിജിനൽ രേഖകൾ ഒക്ടോബർ 16നകം സമർപ്പിക്കണമെന്ന് വിധി പ്രസ്താവിക്കവെ, കേന്ദ്രത്തോടും ഗുജറാത്ത് സർക്കാരിനോടും സുപ്രീം കോടതി നിർദേശിച്ചിരുന്നു.
കഴിഞ്ഞ വർഷം സെപ്റ്റംബറിൽ കേസ് പരിഗണിക്കവേ, ശിക്ഷയിൽ ഇളവ് തേടാൻ കുറ്റവാളികൾക്ക് മൗലികാവകാശമുണ്ടോ എന്ന് സുപ്രീം കോടതി ചോദിച്ചിരുന്നു.
കുറ്റവാളികൾക്ക് ഇളവ് നൽകുന്നതിൽ സംസ്ഥാന സർക്കാരുകൾ തിരഞ്ഞെടുക്കരുതെന്നും സമൂഹവുമായി നവീകരിക്കാനും പുനരാരംഭിക്കാനുമുള്ള അവസരം എല്ലാ തടവുകാർക്കും നൽകണമെന്നും നേരത്തെയുള്ള വാദത്തിനിടെ സുപ്രീം കോടതി നിരീക്ഷിച്ചിരുന്നു.
ഗുജറാത്ത് സർക്കാർ അനുവദിച്ച ഇളവിനെതിരെ ബാനോ സമർപ്പിച്ച ഹർജിക്ക് പുറമെ, സിപിഐ എം നേതാവ് സുഭാഷിണി അലി, സ്വതന്ത്ര മാധ്യമപ്രവർത്തക രേവതി ലാൽ, ലഖ്നൗ സർവകലാശാല മുൻ വൈസ് ചാൻസലർ രൂപ് രേഖ വർമ എന്നിവർ ഉൾപ്പെടെ നിരവധി പൊതുതാൽപര്യ ഹർജികളും ചോദ്യം ചെയ്തിട്ടുണ്ട്.
തൃണമൂൽ കോൺഗ്രസ് നേതാവ് മഹുവ മൊയ്ത്രയും ഇളവിനെതിരെയും അവരുടെ അകാല മോചനത്തിനെതിരെയും പൊതുതാൽപര്യ ഹർജി ഫയൽ ചെയ്തിട്ടുണ്ട്.
ഗോധ്ര ട്രെയിൻ കത്തിച്ച സംഭവത്തിന് ശേഷം പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ട വർഗീയ കലാപത്തിന്റെ ഭീകരതയിൽ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടുന്നതിനിടെ ബലാത്സംഗം ചെയ്യപ്പെടുമ്പോൾ ബിൽക്കിസ് ബാനോയ്ക്ക് 21 വയസ്സും അഞ്ച് മാസം ഗർഭിണിയുമായിരുന്നു. കലാപത്തിൽ കൊല്ലപ്പെട്ട ഏഴ് കുടുംബാംഗങ്ങളിൽ അവരുടെ മൂന്ന് വയസ്സുള്ള മകളും ഉൾപ്പെടുന്നു.
11 കുറ്റവാളികൾക്കും ഗുജറാത്ത് സർക്കാർ ഇളവ് അനുവദിച്ച് 2022 ഓഗസ്റ്റ് 15 ന് വിട്ടയച്ചു.